Toggle search
Search
Toggle menu
24.9K
762
183
165K
HausaDictionary.com | Hausa English Translations
Navigation
Main page
Recent changes
Random page
Random Qur'an verse
Resources
Special pages
Upload file
Donate / Tallafa
via Patreon
via PayPal
via Venmo
via Buy Me Coffee
Leave feedback
Follow Us / Biyo Mu
Twitter
Facebook
Instagram
Toggle preferences menu
notifications
Toggle personal menu
Not logged in
Your IP address will be publicly visible if you make any edits.
user-interface-preferences
Personal tools
Log in
Request account
bbchausa verticals/059 sea nomads see like dolphins
From HausaDictionary.com | Hausa English Translations
Share this page
Views
Read
View source
View history
associated-pages
Page
Examples
More actions
#:
The
‘
sea
-
nomad
’
children
who
see
like
dolphins
[1]
<>
Yaran
da
ke
gani
tar
a
cikin
ruwa
[2]
#:
Unlike
most
people
,
the
children
of
a
Thailand
tribe
see
with
total
clarity
beneath
the
waves
–
[3]
<>
Sabanin
mafi
yawan
mutane
,
kananan
yara
a
wata
kabilar
Thailand
na
iya
gani
tar
a
karkashin
kogi
.
[4]
#:
how
do
they
do
it
,
and
might
their
talent
be
learned
?
[5]
<>
Da
ya
aka
yi
su
ke
iya
haka
?
Shin
sauran
yara
za
su
iya
koyon
wannan
gwaninta
?
[6]
#:
“
When
the
tide
came
in
,
[7]
<> “
Lokacin
da
igiyar
ruwa
ta
motsa
,
[8]
#:
these
kids
started
swimming
.
[9]
<>
sai
yaran
su
ka
fara
iyo
.
[10]
#:
But
not
like
I
had
seen
before
.
[11]
<>
Sai
dai
iyon
nasu
ban
taba
ganin
irinsa
ba
.
[12]
#:
They
were
more
underwater
than
above
water
,
they
had
their
eyes
wide
open
–
they
were
like
little
dolphins
.”
[13]
<>
Nutso
su
ka
yi
cikin
ruwan
amma
idonsu
a
bude
wasai
kamar
‘
ya
’
yan
ruwa
.”
[14]
#:
Deep
in
the
island
archipelagos
on
the
Andaman
Sea
,
and
[15]
<>
A
can
cikin
kananan
tsibiran
da
ke
kogin
Andaman
,
[16]
#:
along
the
west
coast
of
Thailand
live
small
tribes
called
the
Moken
people
,
[17]
<>
a
yammacin
kasar
Thailand
akwai
wasu
kananan
kabilu
da
ake
kira
Moken
,
[18]
#:
also
known
as
sea
-
nomads
.
[19]
<>
wasu
kuma
ke
musu
lakabin
‘
yan
ruwa
.
[20]
#:
Their
children
spend
much
of
their
day
in
the
sea
,
diving
for
food
.
[21]
<> ‘
Ya
’
yansu
na
kusan
yini
a
cikin
ruwa
,
su
na
farautar
abinci
.
[22]
#:
They
are
uniquely
adapted
to
this
job
–
[23]
<>
Wannan
aiki
ya
dace
da
su
–
[24]
#:
because
they
can
see
underwater
.
[25]
<>
saboda
su
na
iya
gani
a
karkashin
ruwa
.
[26]
#:
And
it
turns
out
that
with
a
little
practice
,
their
unique
vision
might
be
accessible
to
any
young
person
.
[27]
<>
Koma
kowanne
yaro
ma
na
iya
samun
wannan
baiwar
.
[28]
#:
In
1999
,
Anna
Gislen
at
the
University
of
Lund
,
in
Sweden
was
investigating
different
aspects
of
vision
,
[29]
<>
A
1999
,
Anna
Gislen
ta
jami
’
ar
Lund
da
ke
Sweden
na
gudanar
da
binciken
kan
abubuwan
da
su
ka
shafi
yadda
idanu
ke
gani
,
[30]
#:
when
a
colleague
suggested
that
she
might
be
interested
[31]
<>
sai
wani
abokin
aikinta
ya
shawarce
ta
da
ta
yi
nazari
[32]
#:
in
studying
the
unique
characteristics
of
the
Moken
tribe
.
[33]
<>
kan
‘
ya
’
yan
kabilar
Moken
masu
gani
a
cikin
ruwa
.
[34]
#:
“
I
’
d
been
sitting
in
a
dark
lab
for
three
months
,
so
I
thought
, ‘
yeah
,
why
not
go
to
Asia
instead
’,”
says
Gislen
.
[35]
<> “
Na
kwashe
watanni
uku
ina
zama
a
wani
dakin
gwaji
mai
duhu
,
don
haka
nace
a
raina
, ‘
gaskiyane
,
mai
zai
hana
in
tafi
nahiyar
Asiya
?’
in
ji
Gislen
.
[36]
#:
Gislen
and
her
six
-
year
old
daughter
[37]
<>
Gislen
da
‘
yarta
mai
shekaru
shida
[38]
#:
travelled
to
Thailand
and
integrated
themselves
within
the
Moken
communities
,
[39]
<>
su
ka
tafi
Thailanda
su
ka
zauna
tare
da
kabilar
Moken
,
[40]
#:
who
mostly
lived
on
houses
sat
upon
poles
.
[41]
<>
wadanda
mafi
yawansu
kan
rayuwa
ne
cikin
gidajen
da
aka
gina
akan
turaku
a
bakin
ruwa
.
[42]
#:
When
the
tide
came
in
,
[43]
<>
Lokacin
da
ruwa
ya
kawo
,
[44]
#:
the
Moken
children
splashed
around
in
the
water
,
diving
down
[45]
<>
sai
‘
ya
’
yan
Moken
su
ka
kunna
nutso
[46]
#:
to
pick
up
food
that
lay
metres
below
what
Gislen
or
her
daughter
could
see
.
[47]
<>
domin
su
debo
abinci
daga
can
karkashin
ruwan
fiye
da
inda
Gislen
da
‘
yarta
za
su
iya
hangowa
.
[48]
#:
“
They
had
their
eyes
wide
open
,
fishing
for
clams
,
shells
and
sea
cucumbers
,
with
no
problem
at
all
,”
she
says
.
[49]
<> “
Idanuwansu
a
bude
su
ke
debo
kifayen
cikin
kwanso
da
sauran
dabbobin
ruwa
ire
-
irensu
,”
in
ji
Gislen
.
[50]
#:
Gislen
set
up
an
experiment
to
test
just
how
good
the
children
’
s
underwater
vision
really
was
.
[51]
<>
Gislen
ta
gudanar
da
gwaji
domin
tantance
karfin
ganin
yaran
a
karkashin
ruwa
.
[52]
#:
The
kids
were
excited
about
joining
in
,
[53]
<>
Yaran
sun
amince
da
gwajin
cikin
gaggawa
.
[54]
#:
says
Gislen
, “
they
thought
it
was
just
a
fun
game
.”
[55]
<>
Gislen
ta
ce
: “
Su
dauka
su
ke
yi
kamar
wani
wasa
ne
.”
[56]
#:
The
kids
had
to
dive
underwater
and
place
their
heads
onto
a
panel
.
[57]
<>
Gwajin
dai
kan
bukaci
yaran
su
yi
nutso
cikin
ruwan
ne
sannan
su
aza
kawunansu
bisa
wani
faifai
.
[58]
#:
From
there
they
could
see
a
card
displaying
either
vertical
or
horizontal
lines
.
[59]
<>
Daga
nan
su
na
iya
hango
wani
kati
da
aka
zana
layuka
akai
,
wasu
a
tsaitsaye
wasu
a
kwakkwance
.
[60]
#:
Once
they
had
stared
at
the
card
,
[61]
<>
Idan
sun
gano
katin
,
[62]
#:
they
came
back
to
the
surface
to
report
which
direction
the
lines
travelled
.
[63]
<>
sai
su
fito
saman
ruwa
su
bayyana
alkiblar
da
layikan
ke
kalla
.
[64]
#:
Each
time
they
dived
down
,
[65]
<>
Duk
lokacin
da
su
ka
sake
nutso
ana
sauya
katin
,
[66]
#:
the
lines
would
get
thinner
,
[67]
<>
inda
ake
kara
rage
kaurin
zanen
layikan
,
[68]
#:
making
the
task
harder
.
[69]
<>
abinda
ke
sa
ganinsu
a
cikin
ruwa
ya
kara
wuya
.
[70]
#:
It
turned
out
that
the
Moken
children
were
able
to
see
twice
as
well
as
European
children
who
performed
the
same
experiment
at
a
later
date
.
[71]
<>
Sakamakon
ya
nuna
cewa
‘
ya
’
ya
Moken
sun
nunka
yaran
Turai
,
wadanda
aka
yi
wa
irin
wannan
gwajin
daga
bisani
,
karfin
gani
a
ruwa
.
[72]
#:
What
was
going
on
?
[73]
<>
To
me
ya
jawo
haka
?
[74]
#:
To
see
clearly
above
land
,
you
need
to
be
able
to
refract
light
that
enters
the
eye
onto
the
retina
.
[75]
<>
Shi
dai
idon
mutane
ya
kan
gani
ne
ta
hanyar
karkatar
da
hasken
da
ya
shigo
ido
zuwa
wani
tantani
[76]
#:
The
retina
sits
at
the
back
of
the
eye
and
contains
specialised
cells
,
[77]
<>
tantani
na
can
bayan
idon
da
ake
kira
‘
retina
’.
[78]
#:
which
convert
the
light
signals
into
electrical
signals
that
the
brain
interprets
as
images
.
[79]
<>
Shi
tantanin
,
shi
ya
kan
sauya
haske
zuwa
sakon
da
kwakwalwa
za
ta
fassara
a
matsayin
hoto
.
[80]
#:
Light
is
refracted
when
it
enters
the
human
eye
because
the
outer
cornea
contains
water
,
[81]
<>
Idanu
na
iya
aika
hasken
zuwa
tantanin
‘
retina
’
saboda
fatar
da
ke
gaban
ido
ta
na
kunshe
da
ruwa
.
[82]
#:
which
makes
it
slightly
denser
than
the
air
outside
the
eye
.
[83]
<>
Hakan
na
sa
nauyinta
ya
dara
na
iskar
da
ke
wajen
ido
.
[84]
#:
An
internal
lens
refracts
the
light
even
further
.
[85]
<>
Don
haka
sai
fatar
gaban
ta
tura
hasken
zuwa
ga
tantantanin
bayan
ido
.
[86]
#:
When
the
eye
is
immersed
in
water
,
[87]
<>
Amma
lokacin
da
aka
nutsar
da
ido
cikin
ruwa
,
[88]
#:
which
has
about
the
same
density
as
the
cornea
,
we
lose
the
refractive
power
of
the
cornea
,
[89]
<>
sai
fatar
gaban
idon
ta
gaza
tura
hasken
zuwa
baya
sosai
saboda
nauyinta
ya
daidaita
da
ruwan
da
ke
wajen
ido
.
[90]
#:
which
is
why
the
image
becomes
severely
blurred
.
[91]
<>
Dalili
ke
nan
da
gani
kan
koma
dishi
-
dishi
a
ruwa
.
[92]
#:
The
Moken
children
were
able
to
see
twice
as
well
as
European
children
[93]
<>
Idan
aka
bawa
sauran
yara
horo
,
suma
za
su
iya
gani
tar
a
cikin
ruwa
kamar
yaran
kabilar
Moken
[94]
#:
Gislen
figured
that
in
order
for
the
Moken
children
to
see
clearly
underwater
,
[95]
<>
Gislen
ta
yi
hasashen
cewa
tun
da
yaran
Moken
na
iya
gani
wasai
a
cikin
ruwa
,
[96]
#:
they
must
have
either
picked
up
some
adaption
that
fundamentally
changed
the
way
their
eyes
worked
,
[97]
<>
ko
dai
halittar
idanunsu
ce
ta
bambanta
da
ta
sauran
yaran
duniya
[98]
#:
or
they
had
learned
to
use
their
eyes
differently
under
water
.
[99]
<>
ko
kuma
sun
koyi
amfani
da
idanunsu
a
cikin
ruwa
ne
ta
wata
hanya
da
ta
sabawa
yadda
sauran
yara
ke
amfani
da
nasu
.
[100]
#:
She
thought
the
first
theory
was
unlikely
,
[101]
<>
Amma
sai
ta
yi
tunanin
hasashenta
na
farko
ba
ya
kan
turba
,
[102]
#:
because
a
fundamental
change
to
the
eye
[103]
<>
saboda
idan
har
halittar
idanun
‘
yayan
Moken
ce
ta
sauya
,
[104]
#:
would
probably
mean
the
kids
wouldn
’
t
be
able
to
see
well
above
water
.
[105]
<>
ke
nan
ba
za
su
iya
gani
da
kyau
a
wajen
ruwan
ba
.
[106]
#:
A
simple
eye
test
proved
this
to
be
true
–
the
Moken
children
could
see
just
as
well
above
water
as
European
children
of
a
similar
age
.
[107]
<>
Da
ta
gwada
karfin
ganin
‘
ya
’
yan
Moken
a
waje
,
sai
ta
ga
sakamakon
yayi
daidai
da
sa
’
anninsu
na
Turai
.
[108]
#:
It
had
to
be
some
kind
of
manipulation
of
the
eye
itself
,
thought
Gislen
.
[109]
<>
Don
haka
sai
Gislen
ta
samu
yakinin
cewa
akwai
dai
abinda
‘
ya
’
yan
Moken
ke
yi
wa
idanunsu
a
cikin
ruwa
wanda
ya
bambanta
da
na
sauran
yara
.
[110]
#:
There
are
two
ways
in
which
you
can
theoretically
improve
your
vision
underwater
.
[111]
<>
A
ilmance
,
hanyoyi
biyu
za
a
iya
bi
domin
kara
gani
a
cikin
ruwa
;
[112]
#:
You
can
change
the
shape
of
the
lens
–
which
is
called
accommodation
–
[113]
<>
Ko
dai
a
kankantar
da
kwayar
ido
,
[114]
#:
or
you
can
make
the
pupil
smaller
,
thereby
increasing
the
depth
of
field
.
[115]
<>
ko
kuma
a
sauya
siffar
kwanson
da
ke
rike
da
kwayar
idon
.
[116]
#:
Their
pupil
size
was
easy
to
measure
–
[117]
<>
Auna
girman
kwayar
ido
abu
ne
mai
sauki
,
[118]
#:
and
revealed
that
they
can
constrict
their
pupils
to
the
maximum
known
limit
of
human
performance
.
[119]
<>
sakamakon
kuma
ya
nuna
cewa
yaran
kan
kankanta
kwayar
idonsu
zuwa
karshen
kankancewar
da
bil
’
adama
zai
iya
.
[120]
#:
But
this
alone
couldn
’
t
fully
explain
the
degree
to
which
their
sight
improved
.
[121]
<>
Sai
dai
wannan
kawai
ba
zai
iya
sa
ganinsu
ya
yi
matukar
karuwa
ba
.
[122]
#:
This
led
Gislen
to
believe
that
accommodation
of
the
lens
was
also
involved
.
[123]
<>
Wannan
ya
sa
Gislen
tunanin
duk
yadda
aka
yi
su
na
hadawa
da
sauya
siffar
kwanson
da
ke
dauke
da
kwayar
idanunsu
.
[124]
#:
“
We
had
to
make
a
mathematical
calculation
to
work
out
how
much
the
lens
was
accommodating
in
order
for
them
to
see
as
far
as
they
could
,”
says
Gislen
.
[125]
<>
Ta
ce
: “
Hakan
ce
ta
tilasta
mana
amfani
da
alkalumman
lissafi
wurin
gano
iyakacin
sauyin
da
su
ke
iya
yi
wa
kwanson
da
ke
rike
da
idanunsu
domin
ganin
nesa
a
cikin
ruwa
.
[126]
#:
This
showed
that
the
children
had
to
be
able
to
accommodate
to
a
far
greater
degree
than
you
would
expect
to
see
underwater
.
[127]
<>
Mun
kuwa
gano
cewa
su
na
iya
sauya
siffar
kwansan
nasu
kwarai
da
aniya
,
fiye
da
yadda
ake
sa
rai
a
cikin
ruwa
.”
[128]
#:
“
Normally
when
you
go
underwater
,
everything
is
so
blurry
that
the
eye
doesn
’
t
even
try
to
accommodate
,
it
’
s
not
a
normal
reflex
,”
says
Gislen
.
[129]
<> “
A
dabi
’
ance
,
idan
ka
yi
nutso
a
ruwa
kuma
ya
na
dusashe
maka
ne
don
haka
idonka
ba
ya
kokarin
sauya
kwansonsa
don
ba
ka
damar
gani
a
cikin
ruwan
,”
in
ji
Gislen
.
[130]
#:
“
But
the
Moken
children
are
able
to
do
both
–
[131]
<> “
Sai
dai
‘
ya
’
yan
Moken
na
iya
yin
duk
biyun
;
[132]
#:
they
can
make
their
pupils
smaller
and
change
their
lens
shape
.
[133]
<>
su
kankanta
kwayar
idonsu
sannan
su
sauya
siffar
kwanson
kwayar
idon
.
[134]
#:
Seals
and
dolphins
have
a
similar
adaptation
.”
[135]
<>
Kifayen
‘
dolphin
’
ma
su
na
iya
hakan
.”
[136]
#:
Gislen
was
able
to
test
a
few
Moken
adults
in
the
same
way
.
[137]
<>
Gislen
ta
kuma
gwada
manyan
kabilar
Moken
[138]
#:
They
showed
no
unusual
underwater
vision
or
accommodation
–
[139]
<>
amma
idanunsu
ba
su
da
irin
baiwar
da
idanun
yaransu
ke
da
ita
,
[140]
#:
perhaps
explaining
why
the
adults
in
the
tribe
caught
most
of
their
food
by
spear
fishing
above
the
surface
.
[141]
<>
abinda
ke
sa
su
farautar
kifi
ta
hanyar
soke
shi
da
mashi
daga
gabar
kogi
maimakon
yin
nutsu
su
kamo
kifi
.
[142]
#:
“
When
we
age
,
our
lenses
become
less
flexible
,
[143]
<> “
Idan
muka
girma
,
kwanson
kwayar
idonmu
kan
yi
tauri
ta
yadda
ba
zamu
iya
sauya
masa
siffa
ba
,
[144]
#:
so
it
makes
sense
that
the
adults
lose
the
ability
to
accommodate
underwater
,”
says
Gislen
.
[145]
<>
don
haka
ba
mamaki
don
manyan
Moken
sun
kasa
gani
a
cikin
ruwa
,”
in
ji
Gislen
.
[146]
#:
Gislen
wondered
whether
the
Moken
children
had
a
genetic
anomaly
to
thank
for
their
ability
to
see
underwater
or
whether
it
was
just
down
to
practice
.
[147]
<>
Daga
nan
kuma
Gislen
ta
yi
kokarin
gano
ko
‘
ya
’
yan
Moken
na
da
wata
kwayar
halitta
ne
ta
dabam
da
ke
ba
su
damar
sarrafa
idanunsu
ta
yadda
su
ke
iya
gani
garau
a
cikin
ruwa
ko
kuma
kurum
tsabar
sabo
ne
.
[148]
#:
To
find
out
,
[149]
<>
Domin
tantance
hakan
[150]
#:
she
asked
a
group
of
European
children
on
holiday
in
Thailand
,
[151]
<>
sai
ta
bukaci
wasu
‘
ya
’
yan
Turawa
da
su
ka
je
hutu
Thailand
[152]
#:
and
a
group
of
children
in
Sweden
to
take
part
in
training
sessions
,
[153]
<>
da
kuma
wasu
‘
ya
’
yan
Turawan
da
ke
Sweden
[154]
#:
in
which
they
dived
underwater
and
tried
to
work
out
the
direction
of
lines
on
a
card
.
[155]
<>
da
su
yi
atisayen
nutso
a
cikin
ruwa
tare
da
kokarin
gano
inda
layikan
da
aka
zana
akan
kati
ke
kallo
.
[156]
#:
After
11
sessions
across
one
month
,
[157]
<>
Bayan
da
suka
samu
atisaye
sau
11
cikin
wata
guda
,
[158]
#:
both
groups
had
attained
the
same
underwater
acuity
as
the
Moken
children
.
[159]
<>
sai
rukunan
biyu
na
yaran
duk
su
ka
zama
su
na
iya
gani
garau
a
karkashin
ruwa
kamar
‘
ya
’
yan
Moken
.
[160]
#:
Gislen
recently
returned
to
Thailand
to
visit
the
Moken
tribes
,
[161]
<>
Gislen
ta
koma
Thailand
a
shekarun
baya
bayan
nan
don
ziyartar
kabilar
Moken
[162]
#:
but
things
had
changed
dramatically
.
[163]
<>
sai
dai
ta
tarar
da
gagarumin
sauyi
.
[164]
#:
In
2004
,
a
tsunami
created
by
a
giant
earthquake
within
the
Indian
Ocean
destroyed
much
of
the
Moken
’
s
homeland
.
[165]
<>
A
2004
girgizar
kasa
a
cikin
tekun
India
ta
haddasa
tsunamin
da
ta
lalata
kusan
daukacin
kauyukan
Moken
.
[166]
#:
Since
then
,
the
Thai
government
has
worked
hard
[167]
<>
Tun
daga
wancan
lokacin
gwamnatin
Thailand
ta
yi
bakin
kokarinta
[168]
#:
to
move
them
onto
the
land
,
building
homes
that
are
further
inland
[169]
<>
na
ganin
ta
tsugunar
da
su
a
wuraren
da
ke
nesa
da
bakin
ruwa
[170]
#:
and
employing
members
of
the
tribe
to
work
in
the
National
Park
.
[171]
<>
tare
da
daukar
su
aikin
kula
da
gandun
daji
.
[172]
#:
“
It
’
s
difficult
,”
says
Gislen
.
[173]
<> “
Abin
da
wuya
,”
in
ji
Gislen
.
[174]
#:
“
You
want
to
help
keep
people
safe
and
give
them
the
best
parts
of
modern
culture
,
[175]
<> “
Akwai
bukatar
a
taimaka
su
,
a
tsare
su
daga
hatsari
tare
da
shayar
da
su
romon
ci
gaban
zamani
,
[176]
#:
but
in
doing
so
they
lose
their
own
culture
.”
[177]
<>
sai
dai
kuma
yin
hakan
na
sa
su
saki
al
’
adunsu
.”
[178]
#:
In
unpublished
work
,
[179]
<>
A
wani
bincike
da
ba
ta
wallafa
ba
,
[180]
#:
Gislen
tested
the
same
kids
that
were
in
her
original
experiment
.
[181]
<>
Gislen
ta
auna
karfin
ganin
yaran
da
ta
auna
a
gwajinta
na
farko
.
[182]
#:
The
Moken
children
,
now
in
their
late
teens
,
[183]
<>
A
wannan
karon
,
yaran
sun
zama
matasa
,
[184]
#:
were
still
able
to
see
clearly
underwater
.
[185]
<>
kuma
su
na
ci
gaba
da
iya
gani
a
cikin
ruwa
.
[186]
#:
Unfortunately
,
[187]
<>
Abin
takaicin
shi
ne
,
[188]
#:
the
children
in
Gislen
’
s
experiments
may
be
the
last
of
the
tribe
to
possess
the
ability
to
see
so
clearly
underwater
.
[189]
<>
yaran
da
Gislen
ta
auna
a
gwajinta
na
farko
na
iya
zama
na
karshe
a
kabilarsu
da
ke
iya
gani
a
ruwa
.
[190]
#:
“
They
just
don
’
t
spend
as
much
time
in
the
sea
anymore
,”
she
says
,
[191]
<>
Ta
ce
: “
Yaran
zamani
ba
sa
samun
damar
shiga
cikin
ruwa
akai
-
akai
kamar
yayyensu
na
baya
.
[192]
#:
“
so
I
doubt
that
any
of
the
children
that
grow
up
these
days
in
the
tribe
have
this
extraordinary
vision
.”
[193]
<>
Don
haka
ba
na
jin
kananan
yaran
da
ke
tasowa
a
cikin
kabilar
a
yanzu
na
da
wannan
kaifin
ganin
a
cikin
ruwa
.”
[194]
Last modified
23 June 2017
Contents
Back to top
Contents
1
#:
The ‘sea-nomad’ children who see like dolphins [1] <> Yaran da ke gani tar a cikin ruwa [2]
2
#:
Unlike most people, the children of a Thailand tribe see with total clarity beneath the waves – [3] <> Sabanin mafi yawan mutane, kananan yara a wata kabilar Thailand na iya gani tar a karkashin kogi. [4]
3
#:
how do they do it, and might their talent be learned? [5] <> Da ya aka yi su ke iya haka? Shin sauran yara za su iya koyon wannan gwaninta? [6]
4
#:
“When the tide came in, [7] <> “Lokacin da igiyar ruwa ta motsa, [8]
5
#:
these kids started swimming. [9] <> sai yaran su ka fara iyo. [10]
6
#:
But not like I had seen before. [11] <> Sai dai iyon nasu ban taba ganin irinsa ba. [12]
7
#:
They were more underwater than above water, they had their eyes wide open – they were like little dolphins.” [13] <> Nutso su ka yi cikin ruwan amma idonsu a bude wasai kamar ‘ya’yan ruwa.” [14]
8
#:
Deep in the island archipelagos on the Andaman Sea, and [15] <> A can cikin kananan tsibiran da ke kogin Andaman, [16]
9
#:
along the west coast of Thailand live small tribes called the Moken people, [17] <> a yammacin kasar Thailand akwai wasu kananan kabilu da ake kira Moken, [18]
10
#:
also known as sea-nomads. [19] <> wasu kuma ke musu lakabin ‘yan ruwa. [20]
11
#:
Their children spend much of their day in the sea, diving for food. [21] <> ‘Ya’yansu na kusan yini a cikin ruwa, su na farautar abinci. [22]
12
#:
They are uniquely adapted to this job – [23] <> Wannan aiki ya dace da su – [24]
13
#:
because they can see underwater. [25] <> saboda su na iya gani a karkashin ruwa. [26]
14
#:
And it turns out that with a little practice, their unique vision might be accessible to any young person. [27] <> Koma kowanne yaro ma na iya samun wannan baiwar. [28]
15
#:
In 1999, Anna Gislen at the University of Lund, in Sweden was investigating different aspects of vision, [29] <> A 1999, Anna Gislen ta jami’ar Lund da ke Sweden na gudanar da binciken kan abubuwan da su ka shafi yadda idanu ke gani, [30]
16
#:
when a colleague suggested that she might be interested [31] <> sai wani abokin aikinta ya shawarce ta da ta yi nazari [32]
17
#:
in studying the unique characteristics of the Moken tribe. [33] <> kan ‘ya’yan kabilar Moken masu gani a cikin ruwa. [34]
18
#:
“I’d been sitting in a dark lab for three months, so I thought, ‘yeah, why not go to Asia instead’,” says Gislen. [35] <> “Na kwashe watanni uku ina zama a wani dakin gwaji mai duhu, don haka nace a raina, ‘gaskiyane, mai zai hana in tafi nahiyar Asiya?’ in ji Gislen. [36]
19
#:
Gislen and her six-year old daughter [37] <> Gislen da ‘yarta mai shekaru shida [38]
20
#:
travelled to Thailand and integrated themselves within the Moken communities, [39] <> su ka tafi Thailanda su ka zauna tare da kabilar Moken, [40]
21
#:
who mostly lived on houses sat upon poles. [41] <> wadanda mafi yawansu kan rayuwa ne cikin gidajen da aka gina akan turaku a bakin ruwa. [42]
22
#:
When the tide came in, [43] <> Lokacin da ruwa ya kawo, [44]
23
#:
the Moken children splashed around in the water, diving down [45] <> sai ‘ya’yan Moken su ka kunna nutso [46]
24
#:
to pick up food that lay metres below what Gislen or her daughter could see. [47] <> domin su debo abinci daga can karkashin ruwan fiye da inda Gislen da ‘yarta za su iya hangowa. [48]
25
#:
“They had their eyes wide open, fishing for clams, shells and sea cucumbers, with no problem at all,” she says. [49] <> “Idanuwansu a bude su ke debo kifayen cikin kwanso da sauran dabbobin ruwa ire-irensu,” in ji Gislen. [50]
26
#:
Gislen set up an experiment to test just how good the children’s underwater vision really was. [51] <> Gislen ta gudanar da gwaji domin tantance karfin ganin yaran a karkashin ruwa. [52]
27
#:
The kids were excited about joining in, [53] <> Yaran sun amince da gwajin cikin gaggawa. [54]
28
#:
says Gislen, “they thought it was just a fun game.” [55] <> Gislen ta ce: “Su dauka su ke yi kamar wani wasa ne.” [56]
29
#:
The kids had to dive underwater and place their heads onto a panel. [57] <> Gwajin dai kan bukaci yaran su yi nutso cikin ruwan ne sannan su aza kawunansu bisa wani faifai. [58]
30
#:
From there they could see a card displaying either vertical or horizontal lines. [59] <> Daga nan su na iya hango wani kati da aka zana layuka akai, wasu a tsaitsaye wasu a kwakkwance. [60]
31
#:
Once they had stared at the card, [61] <> Idan sun gano katin, [62]
32
#:
they came back to the surface to report which direction the lines travelled. [63] <> sai su fito saman ruwa su bayyana alkiblar da layikan ke kalla. [64]
33
#:
Each time they dived down, [65] <> Duk lokacin da su ka sake nutso ana sauya katin, [66]
34
#:
the lines would get thinner, [67] <> inda ake kara rage kaurin zanen layikan, [68]
35
#:
making the task harder. [69] <> abinda ke sa ganinsu a cikin ruwa ya kara wuya. [70]
36
#:
It turned out that the Moken children were able to see twice as well as European children who performed the same experiment at a later date. [71] <> Sakamakon ya nuna cewa ‘ya’ya Moken sun nunka yaran Turai, wadanda aka yi wa irin wannan gwajin daga bisani, karfin gani a ruwa. [72]
37
#:
What was going on? [73] <> To me ya jawo haka? [74]
38
#:
To see clearly above land, you need to be able to refract light that enters the eye onto the retina. [75] <> Shi dai idon mutane ya kan gani ne ta hanyar karkatar da hasken da ya shigo ido zuwa wani tantani [76]
39
#:
The retina sits at the back of the eye and contains specialised cells, [77] <> tantani na can bayan idon da ake kira ‘retina’. [78]
40
#:
which convert the light signals into electrical signals that the brain interprets as images. [79] <> Shi tantanin, shi ya kan sauya haske zuwa sakon da kwakwalwa za ta fassara a matsayin hoto. [80]
41
#:
Light is refracted when it enters the human eye because the outer cornea contains water, [81] <> Idanu na iya aika hasken zuwa tantanin ‘retina’ saboda fatar da ke gaban ido ta na kunshe da ruwa. [82]
42
#:
which makes it slightly denser than the air outside the eye. [83] <> Hakan na sa nauyinta ya dara na iskar da ke wajen ido. [84]
43
#:
An internal lens refracts the light even further. [85] <> Don haka sai fatar gaban ta tura hasken zuwa ga tantantanin bayan ido. [86]
44
#:
When the eye is immersed in water, [87] <> Amma lokacin da aka nutsar da ido cikin ruwa, [88]
45
#:
which has about the same density as the cornea, we lose the refractive power of the cornea, [89] <> sai fatar gaban idon ta gaza tura hasken zuwa baya sosai saboda nauyinta ya daidaita da ruwan da ke wajen ido. [90]
46
#:
which is why the image becomes severely blurred. [91] <> Dalili ke nan da gani kan koma dishi-dishi a ruwa. [92]
47
#:
The Moken children were able to see twice as well as European children [93] <> Idan aka bawa sauran yara horo, suma za su iya gani tar a cikin ruwa kamar yaran kabilar Moken [94]
48
#:
Gislen figured that in order for the Moken children to see clearly underwater, [95] <> Gislen ta yi hasashen cewa tun da yaran Moken na iya gani wasai a cikin ruwa, [96]
49
#:
they must have either picked up some adaption that fundamentally changed the way their eyes worked, [97] <> ko dai halittar idanunsu ce ta bambanta da ta sauran yaran duniya [98]
50
#:
or they had learned to use their eyes differently under water. [99] <> ko kuma sun koyi amfani da idanunsu a cikin ruwa ne ta wata hanya da ta sabawa yadda sauran yara ke amfani da nasu. [100]
51
#:
She thought the first theory was unlikely, [101] <> Amma sai ta yi tunanin hasashenta na farko ba ya kan turba, [102]
52
#:
because a fundamental change to the eye [103] <> saboda idan har halittar idanun ‘yayan Moken ce ta sauya, [104]
53
#:
would probably mean the kids wouldn’t be able to see well above water. [105] <> ke nan ba za su iya gani da kyau a wajen ruwan ba. [106]
54
#:
A simple eye test proved this to be true – the Moken children could see just as well above water as European children of a similar age. [107] <> Da ta gwada karfin ganin ‘ya’yan Moken a waje, sai ta ga sakamakon yayi daidai da sa’anninsu na Turai. [108]
55
#:
It had to be some kind of manipulation of the eye itself, thought Gislen. [109] <> Don haka sai Gislen ta samu yakinin cewa akwai dai abinda ‘ya’yan Moken ke yi wa idanunsu a cikin ruwa wanda ya bambanta da na sauran yara. [110]
56
#:
There are two ways in which you can theoretically improve your vision underwater. [111] <> A ilmance, hanyoyi biyu za a iya bi domin kara gani a cikin ruwa; [112]
57
#:
You can change the shape of the lens – which is called accommodation – [113] <> Ko dai a kankantar da kwayar ido, [114]
58
#:
or you can make the pupil smaller, thereby increasing the depth of field. [115] <> ko kuma a sauya siffar kwanson da ke rike da kwayar idon. [116]
59
#:
Their pupil size was easy to measure – [117] <> Auna girman kwayar ido abu ne mai sauki, [118]
60
#:
and revealed that they can constrict their pupils to the maximum known limit of human performance. [119] <> sakamakon kuma ya nuna cewa yaran kan kankanta kwayar idonsu zuwa karshen kankancewar da bil’adama zai iya. [120]
61
#:
But this alone couldn’t fully explain the degree to which their sight improved. [121] <> Sai dai wannan kawai ba zai iya sa ganinsu ya yi matukar karuwa ba. [122]
62
#:
This led Gislen to believe that accommodation of the lens was also involved. [123] <> Wannan ya sa Gislen tunanin duk yadda aka yi su na hadawa da sauya siffar kwanson da ke dauke da kwayar idanunsu. [124]
63
#:
“We had to make a mathematical calculation to work out how much the lens was accommodating in order for them to see as far as they could,” says Gislen. [125] <> Ta ce: “Hakan ce ta tilasta mana amfani da alkalumman lissafi wurin gano iyakacin sauyin da su ke iya yi wa kwanson da ke rike da idanunsu domin ganin nesa a cikin ruwa. [126]
64
#:
This showed that the children had to be able to accommodate to a far greater degree than you would expect to see underwater. [127] <> Mun kuwa gano cewa su na iya sauya siffar kwansan nasu kwarai da aniya, fiye da yadda ake sa rai a cikin ruwa.” [128]
65
#:
“Normally when you go underwater, everything is so blurry that the eye doesn’t even try to accommodate, it’s not a normal reflex,” says Gislen. [129] <> “A dabi’ance, idan ka yi nutso a ruwa kuma ya na dusashe maka ne don haka idonka ba ya kokarin sauya kwansonsa don ba ka damar gani a cikin ruwan,” in ji Gislen. [130]
66
#:
“But the Moken children are able to do both – [131] <> “Sai dai ‘ya’yan Moken na iya yin duk biyun; [132]
67
#:
they can make their pupils smaller and change their lens shape. [133] <> su kankanta kwayar idonsu sannan su sauya siffar kwanson kwayar idon. [134]
68
#:
Seals and dolphins have a similar adaptation.” [135] <> Kifayen ‘dolphin’ ma su na iya hakan.” [136]
69
#:
Gislen was able to test a few Moken adults in the same way. [137] <> Gislen ta kuma gwada manyan kabilar Moken [138]
70
#:
They showed no unusual underwater vision or accommodation – [139] <> amma idanunsu ba su da irin baiwar da idanun yaransu ke da ita, [140]
71
#:
perhaps explaining why the adults in the tribe caught most of their food by spear fishing above the surface. [141] <> abinda ke sa su farautar kifi ta hanyar soke shi da mashi daga gabar kogi maimakon yin nutsu su kamo kifi. [142]
72
#:
“When we age, our lenses become less flexible, [143] <> “Idan muka girma, kwanson kwayar idonmu kan yi tauri ta yadda ba zamu iya sauya masa siffa ba, [144]
73
#:
so it makes sense that the adults lose the ability to accommodate underwater,” says Gislen. [145] <> don haka ba mamaki don manyan Moken sun kasa gani a cikin ruwa,” in ji Gislen. [146]
74
#:
Gislen wondered whether the Moken children had a genetic anomaly to thank for their ability to see underwater or whether it was just down to practice. [147] <> Daga nan kuma Gislen ta yi kokarin gano ko ‘ya’yan Moken na da wata kwayar halitta ne ta dabam da ke ba su damar sarrafa idanunsu ta yadda su ke iya gani garau a cikin ruwa ko kuma kurum tsabar sabo ne. [148]
75
#:
To find out, [149] <> Domin tantance hakan [150]
76
#:
she asked a group of European children on holiday in Thailand, [151] <> sai ta bukaci wasu ‘ya’yan Turawa da su ka je hutu Thailand [152]
77
#:
and a group of children in Sweden to take part in training sessions, [153] <> da kuma wasu ‘ya’yan Turawan da ke Sweden [154]
78
#:
in which they dived underwater and tried to work out the direction of lines on a card. [155] <> da su yi atisayen nutso a cikin ruwa tare da kokarin gano inda layikan da aka zana akan kati ke kallo. [156]
79
#:
After 11 sessions across one month, [157] <> Bayan da suka samu atisaye sau 11 cikin wata guda, [158]
80
#:
both groups had attained the same underwater acuity as the Moken children. [159] <> sai rukunan biyu na yaran duk su ka zama su na iya gani garau a karkashin ruwa kamar ‘ya’yan Moken. [160]
81
#:
Gislen recently returned to Thailand to visit the Moken tribes, [161] <> Gislen ta koma Thailand a shekarun baya bayan nan don ziyartar kabilar Moken [162]
82
#:
but things had changed dramatically. [163] <> sai dai ta tarar da gagarumin sauyi. [164]
83
#:
In 2004, a tsunami created by a giant earthquake within the Indian Ocean destroyed much of the Moken’s homeland. [165] <> A 2004 girgizar kasa a cikin tekun India ta haddasa tsunamin da ta lalata kusan daukacin kauyukan Moken. [166]
84
#:
Since then, the Thai government has worked hard [167] <> Tun daga wancan lokacin gwamnatin Thailand ta yi bakin kokarinta [168]
85
#:
to move them onto the land, building homes that are further inland [169] <> na ganin ta tsugunar da su a wuraren da ke nesa da bakin ruwa [170]
86
#:
and employing members of the tribe to work in the National Park. [171] <> tare da daukar su aikin kula da gandun daji. [172]
87
#:
“It’s difficult,” says Gislen. [173] <> “Abin da wuya,” in ji Gislen. [174]
88
#:
“You want to help keep people safe and give them the best parts of modern culture, [175] <> “Akwai bukatar a taimaka su, a tsare su daga hatsari tare da shayar da su romon ci gaban zamani, [176]
89
#:
but in doing so they lose their own culture.” [177] <> sai dai kuma yin hakan na sa su saki al’adunsu.” [178]
90
#:
In unpublished work, [179] <> A wani bincike da ba ta wallafa ba, [180]
91
#:
Gislen tested the same kids that were in her original experiment. [181] <> Gislen ta auna karfin ganin yaran da ta auna a gwajinta na farko. [182]
92
#:
The Moken children, now in their late teens, [183] <> A wannan karon, yaran sun zama matasa, [184]
93
#:
were still able to see clearly underwater. [185] <> kuma su na ci gaba da iya gani a cikin ruwa. [186]
94
#:
Unfortunately, [187] <> Abin takaicin shi ne, [188]
95
#:
the children in Gislen’s experiments may be the last of the tribe to possess the ability to see so clearly underwater. [189] <> yaran da Gislen ta auna a gwajinta na farko na iya zama na karshe a kabilarsu da ke iya gani a ruwa. [190]
96
#:
“They just don’t spend as much time in the sea anymore,” she says, [191] <> Ta ce: “Yaran zamani ba sa samun damar shiga cikin ruwa akai-akai kamar yayyensu na baya. [192]
97
#:
“so I doubt that any of the children that grow up these days in the tribe have this extraordinary vision.” [193] <> Don haka ba na jin kananan yaran da ke tasowa a cikin kabilar a yanzu na da wannan kaifin ganin a cikin ruwa.” [194]
bbchausa verticals/059 sea nomads see like dolphins
From HausaDictionary.com | Hausa English Translations