User:Sabon Harshe/kamus

Hausa da Turanci (1,668)

Hausa	Hausa (furucci)	Turanci
duniya	dúuníyàa	the world
ƙasa	ƙásáa	the land
ƙasa	ƙásáa	the soil
ƙura	ƙùuráa	the dust
taɓo	tàɓóo	the mud
yashi	yàashíi	the sand
ƙasa	ƙásáa	the sand
tsauni	tsáunìi	the mountain or hill
dutse	dúutsèe	the mountain or hill
tudu	túdùu	the mountain or hill
hayi	háyìi	the cliff or precipice
fili	fíilíi	the plain
kwari	kwárìi	the valley
rafi	ràafíi	the valley
tsibiri	tsìbíríi	the island
bakin ruwa	bàakín ruwaa	the shore
gaɓa	gáaɓàa	the shore
kogo	kòogóo	the cave
ruwa	rúwáa	the water
teku	tèekú	sea
baha, bahar	báhàa, báhàr̃	sea
kumfa	kúmfáa	foam
teku	tèekú	ocean
baha, bahar	báhàa, báhàr̃	ocean
tafki	táfkìi	lake
igiyar ruwa	ígíyàr̃ rúwáa	wave
raƙumin ruwa	ràaƙúmín rúwáa	wave
kogi	kòogíi	river or stream
guguwa	gùugúwàa	whirlpool
rijiya	ríijìyáa	spring or well
fadama	fàdámàa	swamp
daji	dáajìi	woods or forest
kurmi	kúrmíi	woods or forest
daji	dáajìi	savanna
itace	ítàacée	wood
dutse	dúutsèe	stone or rock
gigizar ƙasa	gìgízàr̃ ƙásáa	earthquake
sama	sámà	sky
rana	ráanáa	sun
wata	wátàa	moon
tauraro	tàuràaróo	star
mai haske	mài háskée	lightning
tsawa	tsáawáa	thunder
aradu	àr̃áadùu	bolt of lightning
tarnatsa	tár̃nátsáa	bolt of lightning
hadari	hádàríi	storm
bakan gizo	bàkán gízòo	rainbow
haske	háskée	light
duhu	dúhùu	darkness
inuwa	ínúwàa	shade or shadow
raɓa	ráaɓáa	dew
iska	ískàa	air
iska	ískàa	wind
gajimare	gàajìmàarée	cloud
hazo	házóo	fog
ruwan sama	rúwán sámàa	rain
ƙanƙara	ƙànƙáráa	snow
ƙanƙara	ƙànƙáráa	ice
daskare	dáaskàrée	to freeze
yanayi	yánayìi	weather
wuta	wútáa	fire
harshen wuta	hárshèn wútáa	flame
hayaui	háyáaûíi	smoke
tururi	tùrùríi	steam
toka	tòokáa	ash
garwashi	gárwáashíi	embers
ƙona	ƙóonàa	to burn(1)
ƙone	ƙóonèe	to burn(2)
kunna	kúnnàa	to light
hura	húuràa	to light
kashe	káshèe	to extinguish
ashana	àsháanáa	match
ice	ícèe	firewood
gawayi	gáwàyíi	charcoal
mutum	mùtûm	person
namiji	námíjì	man
mace	màcè	woman
namiji	námíjì	male(1)
tamace	támàcè	female(1)
yaro	yáaròo	boy
matashi	mátàashíi	young man
yarinya	yáarínyàa	girl
budurwa	bùdúrwáa	young woman
ɗa	ɗáa	child(1)
’ya	yáa	child(1)
jariri	jàríirìi	baby
miji	míjìi	husband
mata	màatáa	wife
aura	àuráa	to marry
aure	áurée	wedding
kashe aure	káshè áurée	divorce
uba	ùbáa	father
uwa	úwáa	mother
iyaye	íyàayée	parents
mahaifa	máhàifáa	parents
miji	míjìi	married man
ango	ángòo	married man
mata	màatáa	married woman
amariya	ámáríyáa	married woman
ɗa	ɗáa	son
’ya	yáa	daughter
ɗa	ɗáa	child(2)
ɗan uwa	ɗán úwáa	brother
yaya	yàayáa	older brother
ƙane	ƙánèe	younger brother
’yar uwa	yár̃ úwáa	sister
yaya	yàayáa	older sister
ƙanuwa	ƙánúwàa	younger sister
ɗan uwa	ɗán úwáa	sibling
’yar uwa	yár̃ úwáa	sibling
wa	wâa	older sibling
ya	yâa	older sibling
auta	àutáa	younger sibling
tagwaye	tágwàayée	twins
kaka	kàakáa (1)	grandfather
tsoho	tsóohóo	old man
kaka	kàakáa (1)	grandmother
tsohuwa	tsóohúwáa	old woman
kakanni	kàakànníi	grandparents
jika	jíikàa	grandson
jika	jíikàa	granddaughter
jika	jíikàa	grandchild
kawu	kàawúu	uncle
rafani	r̃áafàníi	uncle
kawu	kàawúu	mother's brother
rafani	r̃áafàníi	mother's brother
babani	bàabáaníi	father's brother
abbani	ábbàaníi	father's brother
inna	ínnàa	aunt
inna	ínnàa	mother's sister
iya	íyàa	mother's sister
baba	báabà	father's sister
babani	báabàaníi	father's sister
gwaggo	gwággò	father's sister
ɗan wa	ɗán wâa	nephew
’yar wa	yár̃ wâa	niece
ƴar wa or ɗan wa	ƴar̃ wâa or ɗan wâa	sibling’s child
ɗan uwa	ɗán úwáa	cousin
’yar uwa	yár̃ úwáa	cousin
kakan kaka	kàakán kàakáa	ancestors
zuriya	zúur̃íyàa	descendants
suruki	sùrúkíi	father-in-law (of a man)
suruki	sùrúkíi	father-in-law (of a woman)
suruka	sùrúkáa	mother-in-law (of a man)
suruka	sùrúkáa	mother-in-law (of a woman)
surukai	sùrùkái	parents-in-law
suruki	sùrúkíi	son-in-law (of a man)
suruki	sùrúkíi	son-in-law (of a woman)
suruka	sùrúkáa	daughter-in-law (of a man)
suruka	sùrúkáa	daughter-in-law (of a woman)
agola	ágòolà	child-in-law
uba kinta	ùbáa kíntàa	stepfather
uwa kinta	úwáa kíntàa	stepmother
agola	ágòolà	stepson
agoliya	ágóolìyáa	stepdaughter
maraya	màráayàa	orphan
marainiya	màráinìyáa	orphan
bazawara	bàzáwàr̃áa	widow
gwauro	gwáuróo	widower
dangi	dángìi	relatives
iyali	ìyáalìi	family
ni	níi	I
kai	kái (1)	you (singular)
ke	kée	you (singular)
shi	shíi	he/she/it
ita	ítá	he/she/it
shi	shíi	he
ita	ita	she
mu	múu	we
mu	múu	we (inclusive)
mu (na)	múu (ná)	we (exclusive)
ku	kúu	you (plural)
su	súu	they
dabba	dábbàa	animal
namiji	námíjì	male(2)
tamace	támàcè	female(2)
dabbobi	dábbóobíi	livestock
garke	gárkèe	livestock
makiyaya	mákíyáayáa	pasture
makiyayi	mákìyàayíi	herdsman
barga	bàr̃gáa	stable or stall
garke	gárkèe	stable or stall
shanu	sháanúu	cattle
garken shanu	gárkèn sháanúu	cattle
bijimi	bìjímíi	bull
sa	sâa (1)	ox
saniya	sáanìyáa	cow
maraƙi	màráƙíi	calf
tunkiya	túnkìyáa	sheep
rago	ràagóo	ram
tunkiya	túnkìyáa	ewe
ɗan rago	ɗán ràagóo	lamb
’yar tunkiya	yár̃ túnkìyáa	lamb
gadu	gàdúu	boar
tamacen alade	támàcèn àládèe	sow
alade	àládèe	pig
akwiya	àkwíyàa	goat
bunsuru	bùnsúrúu	he-goat
ɗan akwiya	ɗán àkwíyàa	kid
’yar akwiya	yár̃ àkwíyàa	kid
doki	dóokìi	horse
ingarma	íngár̃màa	stallion
goɗiya	góoɗíyáa	mare
duƙushi	dùƙúshíi	foal or colt
jaki	jàakíi	donkey
alfadari	àlfádàr̃íi	mule
kaza	kàazáa	fowl
zakara	zàkáràa	cock/rooster
kaza	kàazáa	hen
daƙwalwa	dáƙwálwáa	hen
kaza	kàazáa	chicken
sagara	sàagáráa	chicken
dinya	dínyáa	goose
agwagwa	àgwàagwá	duck
sheƙa	shèeƙáa (1)	nest
tsuntsu	tsúntsúu	bird
zalɓe	zálɓèe	heron
gaggafa	gággáfáa	eagle
shaho	sháahòo	hawk
ungulu	ùngùlúu	vulture
jemage	jéemáagèe	bat
aku	àkú	parrot
hankaka	hànkáakàa	crow
kurciya	kúrcíyáa	dove
mujiya	múujìyáa	owl
dimilmilo	dìmílmílóo	cormorant
kare	kàrée	dog
zomo	zóomóo	rabbit
mage	màagée	cat
ƙyanwa	ƙyânwáa	cat
ɓera	ɓéer̃áa	mouse or rat
kifi	kíifíi	fish
ƙege	ƙéegée	fin
ƙaya	ƙáayàa	scale
harza	hàrzáa	gill
ƙumba	ƙùmbáa	shell
gwando	gwándòo	freshwater eel
zaki	záakìi	lion
yanyawa	yânyáawàa	fox
barewa	bàréewáa	deer
biri	bírìi	monkey
giwa	gíiwáa	elephant
raƙumi	ràaƙúmíi	camel
ƙwaro	ƙwàaróo	insect
kwalkwata	kwàlkwátàa	head louse
kwarkwata	kwàr̃kwátàa	body louse
ƙyaya	ƙyáayáa	nit
ƙuma	ƙùmáa	flea
tunkuyau	tùnkùyáu	flea
shanshani	shànshàaníi	centipede
kunama	kùnáamàa	scorpion
kyankyaso	kyànkyásòo	cockroach
kiyashi	kíyáashíi	ant
gizo	gízòo	spider
tautau	tàutáu	spider
saƙar gizo	sáaƙàr̃ gízòo	spider web
zuma	zúmàa	bee
kakin zuma	káakìn zúmàa	beeswax
amya	ámyàa	beehive
zanzaro	zànzáróo	wasp
ƙuda	ƙúdáa	fly
ƙyashi	ƙyáashíi	sandfly or midge or gnat
sauro	sáuróo	mosquito
gara	gàráa	termites
kaska	káskàa	tick
tsutsa	tsúutsàa	worm
maciji	mácìijíi	snake
zomo	zóomóo	hare
ɓarɓarwa	ɓàrɓárwáa	quail
kurege	kùréegée	squirrel
dabgi	dábgìi	anteater
maƙesu	màƙèesúu	firefly
hawainiya	hàwáinìyáa	chameleon
ɓauna	ɓáunáa	buffalo
malam buɗe littafi	máalàm bùuɗè líttáafíi	butterfly
fara	fàaráa	grasshopper
dodon kwaɗi	dòodón kwàɗíi	snail
kwaɗo	kwàɗóo	frog
ƙadangare	ƙàdángárèe	lizard
kada	kádàa	crocodile or alligator
kififiya	kìfíifíyàa	turtle
jiki	jìkíi	body
fata	fáatàa	skin or hide
nama	náamàa	flesh
gashi	gáashìi	hair
gemu	géemùu	beard
gashin jiki	gáashìn jìkíi	body hair
gashin gaba	gáashìn gàbáa	pubic hair
zaza	záazáa	pubic hair
amosanin kai	àmóosànín kâi	dandruff
jini	jíníi	blood
jijiyar jini	jíijíyàr̃ jíníi	vein or artery
ƙashi	ƙàshíi	bone
haƙarƙari	hàƙárƙàríi	rib
ƙaho	ƙàhóo	horn
wutsiya	wútsíyàa	tail
baya	báayáa	back
ƙashin baya	ƙàshín báayáa	spine
kai	kâi	head
kwiɓi	kwíɓìi	temples
kwanya	kwányáa	skull
ƙwalƙwalwa	ƙwálƙwálwáa	brain
fuska	fúskàa	face
goshi	gòoshíi	forehead
haɓa	háɓàa	jaw
kunci	kúncìi	cheek
kumatu	kúmàatúu	cheek
haɓa	háɓàa	chin
ido	ídòo	eye
gira	gíráa	eyebrow
fatar ido	fáatàr̃ ídòo	eyelid
gashin ido	gáashìn ídòo	eyelash
ƙifta	ƙíftàa	to blink
kunne	kûnnée	ear
fatar kunne	fáatàr̃ kûnnée	earlobe
dauɗar kunne	dáuɗàr̃ kûnnée	earwax
hanci	háncìi	nose
kafar hanci	kàfár̃ háncìi	nostril
kaki	kàakíi	nasal mucus
baki	bàakíi	mouth
bakin tsuntsu	bàakín tsúntsúu	beak
leɓe	léeɓèe	lip
harshe	hárshèe	tongue
hakori	hákóoríi	tooth
dasashi	dáasàshíi	gums
matauni	mátáuníi	molar tooth
wuya	wúyàa	neck
ƙeya	ƙéeyàa	nape of neck
maƙwagwaro	màƙwágwàróo	throat
kafaɗa	kàafáaɗàa	shoulder
allon kafaɗa	àllón kàafáaɗàa	shoulderblade
ƙashin kafaɗa	ƙàshín kàafáaɗàa	collarbone
hannu	hánnúu	arm
hammata	hámmàtáa	armpit
gwiwar hannu	gwíiwàr̃ hánnúu	elbow
wuyan hannu	wúyàn hánnúu	wrist
hannu	hánnúu	hand
tafin hannu	tàafín hánnúu	palm of hand
yatsa	yátsàa	finger
babban ɗan yatsa	bàbbán ɗán yátsàa	thumb
farce	fárcèe	fingernail
akaifa	ákàifáa	claw
ƙafa	ƙáfàa	leg
cinya	cínyàa	thigh
ƙwauri	ƙwàuríi	calf of leg
gwiwa	gwíwàa	knee
ƙafa	ƙáfàa	foot
diddige	díddígèe	ankle
diddige	díddígèe	heel
sawu	sáawúu	footprint
akaifa	ákàifáa	toe
fiffike	fíffíkèe	wing
gashi	gáashìi	feather
ƙirji	ƙìrjíi	chest
nono	nóonòo	breast
bakin mama	bàakín màamá	nipple or teat
hantsa	hántsàa	udder
cibiya	cíibíyàa	navel
ciki	cíkìi	belly
zuciya	zúucìyáa	heart
huhu	hùuhúu	lung
hanta	hántàa	liver
ƙoda	ƙóodàa	kidney
saifa	sáifàa	spleen
tumbi	tùmbíi	stomach
hanji	hánjíi	intestines or guts
tsatso	tsátsòo	waist
gindi	gìndíi	hip
cinya	cínyàa	hip
ɗuwawu	ɗúwàawúu	buttocks
jijiya	jíijíyàa	sinew or tendon
mahaifa	máháifáa	womb
golo	góolóo	testicles
bura	bùuráa	penis
azzakari	àzzákàr̃íi	penis
farji	fár̃jìi	vagina
duri	dúurìi	vagina
gato	gátòo	vagina
farji	fár̃jìi	vulva
yi numfashi	yí númfáashíi	to breathe
yi hamma	yí hámmàa	to yawn
yi shaƙuwa	yí sháƙúwàa	to hiccough
yi tari	yí tàaríi	to cough
yi atisha	yí átìsháa	to sneeze
yi gumi	yí gùmíi	to perspire
yi jiɓi	yí jìɓíi	to perspire
yi zufa	yí zúfàa	to perspire
tofa	tóofàa	to spit
yi amai	yí ámái	to vomit
ciza	cìizáa	to bite
lasa	làasáa	to lick
dalala	dàláalà	to dribble
yi barci	yí bárcíi	to sleep
yi minshari	yí mínsháaríi	to snore
yi kakari	yí káakáaríi	to snore
yi mafarki	yí máfár̃kíi	to dream
farka	fár̃kàa	to wake up
yi tusa	yí túusàa	to fart
yi fisari	yí físáaríi	to piss
yi kashi	yí káashíi	to shit
kwanta da mace	kwántàa dà màcè	to have sex
ci mace	cí màcè	to have sex
yi jimma’i	yí jìmmáa'ìi	to have sex
yi saduwa	yí sàadúwáa	to have sex
yi karkarwa	yí kár̃kár̃wàa	to shiver
yi kyarma	yí kyár̃máa	to shiver
yi wanka	yí wánkáa	to bathe
haifa	hàifáa	to beget
haifa	hàifáa	to be born
da ciki	dà cíkìi	pregnant
ɗau ciki	ɗáu cíkìi	to conceive
da rai	dà râi	to be alive
rayuwa	ràayúwáa	life
mutu	mútù	to die
a mace	à màcé	dead
cun ruwa	cîn rúwáa	to drown
nitse	nítsèe	to drown
kashe	káshèe	to kill
gawa	gáawáa	corpse
ƙwarangwal	ƙwàràngwál	carcass
binne	bínnèe	to bury
kabari	kábàr̃íi	grave
mai ƙarfi	mài ƙárfíi	strong
rago	rágóo	weak
mai lafiya	mài láafíyàa	healthy
maras lafiya	máràs láafíyàa	sick/ill
zazzaɓi	zàzzàɓíi	fever
maƙoƙo	màƙóoƙòo	goitre/goiter
mura	múr̃àa	cold
ciwo	cíiwòo	disease
cuta	cùutáa	disease
rauni	ràuníi	wound or sore
ƙurji	ƙúrjíi	wound or sore
kuje	kúujèe	bruise
kumburi	kùmbúríi	swelling
ƙaiƙayi	ƙàiƙàyíi	itch
sosa	sóosàa	to scratch
ƙurji	ƙúrjíi	blister
maruru	màarúurùu	boil
mugunya	múgúnyàa	pus
tabo	tábòo	scar
warke	wárkèe	to cure
likita	líkítà	physician
magani	máagàníi	medicine
guba	gúbàa	poison
gaji	gàjí	tired
huta	húutàa	to rest
malalaci	málàalàcíi	lazy
rago	rágóo	lazy
mai sanƙo	mài sánƙóo	bald
gurgu	gúrgùu	lame
bebe	béebée	deaf
kurma	kúrmáa	deaf
kurma	kúrmáa	mute
makafo	màkáafòo	blind
bugu	bùgú	drunk
ɓutuk	ɓútúk	naked
tsirara	tsiráaràa	naked
ci	cí	to eat
abinci	àbíncí	food
dafaffe	dàfáffée	cooked
ɗanye	ɗányée	raw
nuna	nùuná	ripe
ɗanye	ɗányée	unripe
ruɓe	rúɓèe	rotten
sha	sháa	to drink
ji yunwa	jí yúnwàa	to be hungry
bala’in yunwa	bàláa'ìn yúnwàa	famine
ji ƙishirwa	jí ƙíshírwáa	to be thirsty
lasa	láasàa	to suck
tsotsa	tsóotsàa	to suck
tauna	táunàa	to chew
haɗe	háɗèe	to swallow
ƙwaru	ƙwàrú	to choke
dafa	dáfàa	to cook
tafasa	tàfásà	to boil
gasa	gásàa	to roast or fry
gasa	gásàa	to bake
huru	húur̃ùu	oven
obin	óobìn	oven
tukunya	túkúnyáa	pot
sakani	sàkáanìi	kettle
kwano	kwáanòo	pan
tasa	táasàa	dish
tasa	táasàa	plate
kwano	kwáanòo	bowl
akushi	ákùushíi	bowl
bukuru	búkúr̃úu	bowl
tulu	tùulúu	jug/pitcher
moda	móodáa	cup
kwaf	kwâf	cup
tasa	táasàa	saucer
ƙoshiya	ƙòoshíyàa	spoon
cokali	cóokàlíi	spoon
wuƙa	wúƙáa	knife(1)
cokali mai yatsa	cóokàlíi mài yáatsàa	fork
fok	fôk	fork
kurshet	kùr̃shêt	fork
hursheti	hùr̃shéetìi	fork
hantsaki	hàntsákíi	tongs
abinci	àbíncí	meal
tuwo	túwóo	meal
karin kumallo	kárìn kùmállóo	breakfast
abincin rana	àbíncín ráanáa	lunch
abincin dare	àbíncín dárée	dinner
abincin yamma	àbíncín yâmmáa	supper
ɓare	ɓáarèe	to peel
rariya	ráaríyáa	to sieve or to strain
tankaɗa	tánkàɗáa	to sieve or to strain
karta	kár̃tàa	to scrape
dama	dáamàa	to stir or to mix
cakuɗa	cáakùɗáa	to stir or to mix
yamutse	yáamùtsée	to stir or to mix
burodi	búr̃óodìi	bread
ƙullu	ƙùllúu	dough
cuɗa	cúuɗàa	to knead
mulmula	múlmùláa	to knead
gari	gàaríi	flour
daka	dákàa	to crush or to grind
niƙa	níƙàa	to crush or to grind
ma’aikata	má'áikátáa	mill
injin niƙa	ínjìn níƙàa	mill
turmi	túrmíi	mortar(1)
taɓarya	táɓáryáa	pestle
nama	náamàa	meat
romo	róomóo	soup
kayan lambu	káayán làmbúu	vegetables
wake	wáakée	bean
dankalin nasara	dànkálìn násáar̃áa	potato
’yar itace	’yár̃ ítàacée	fruit
ɗauri	ɗáurìi	bunch
ɓaure	ɓáurée	fig
inabi	ínàbíi	grape
ƙwaya	ƙwàayáa	nut
zaituni	zàitúunìi	olive
mai	mâi	oil
maiƙo	máiƙòo	grease or fat
gishiri	gíshíríi	salt
masoro	màsóor̃óo	pepper
barkono	bàr̃kònóo	chili pepper
zuma	zúmàa	honey
sukari	súkàr̃íi	sugar
nono	nóonòo	milk
tatsa	tàatsáa	to milk
cuku	cúkúu	cheese
man shanu	mân sháanúu	butter
abin sha	àbín shâa	drink
giya	gíyàa	wine
inabi	ínàbíi	wine
giya	gíyàa	beer
burkutu	bùr̃kùtù	beer
ƙwai	ƙwái	egg
ƙwanduwa	ƙwándùwáa	yolk
sa	sâa (2)	to put on
tufafi	túfáafìi	clothing or clothes
maɗinki	máɗìnkíi	tailor
tela	téelà	tailor
yadi	yáadìi	cloth
tisu	tìsî	cloth
ulu	úulù	wool
lilin	lílìn	linen
auduga	áudùgáa	cotton
siliki	sìlíkìi	silk
alharini	àlhàr̃íníi	silk
fata	fáatàa	fur
fata	fáatàa	leather
kaɗa	káɗàa	to spin
kwarkwaro	kwárkwáróo	spindle
mazari	mázáríi	spindle
saƙa	sáaƙàa	to weave
saƙa	sáaƙàa	loom
ɗinka	ɗínkàa	to sew
allura	àllúur̃àa	needle(1)
basilla	bàsílláa	awl
tasubala	tásúbálà	awl
zare	zàrée	thread
rina	rínàa	to dye
alkyabba	àlkyábbàa	cloak
rigar mata	rìigár̃ máatáa	(woman's) dress
rob	r̃ôb	(woman's) dress
kwat	kwât	coat
manto	màntôo	coat
taguwa	tágúwàa	shirt
shat	shât	shirt
’yar ciki	yár̃ cíkìi	shirt
kwala	kwálàa	collar
kwal	kwâl	collar
tofi	tòofíi	skirt
siket	sìkêt	skirt
jup	jîp	skirt
fatari	fàatàaríi	skirt
bante	bàntée	grass-skirt
wando	wàndóo	trousers
soci	sóocì	sock or stocking
safa	sàafáa	sock or stocking
takalmi	tàakàlmíi	shoe
boti	bóotìi	boot
but	bût	boot
baduku	bàdúukùu	shoemaker
shumeka	shûuméekàa	shoemaker
hula	hùuláa	hat or cap
malafa	màlàfáa	hat or cap
ɗamara	ɗàmáràa	belt
bel	bêl	belt
hijabi	hìjáabìi	veil
aljihu	àljíhúu	pocket
maɓalli	máɓállíi	button
buto	bùtôo	button
anini	àníiníi	button
botin	bóotìn	button
fun	fîn	pin
ƙwalliya	ƙwállìyáa	ornament or adornment
ado	ádóo	ornament or adornment
dutsen wuya	dúutsèn wúyàa	jewel
zobe	zóobèe	ring
munduwa	múndúwáa	bracelet
warawaro	wáráwáróo	bracelet
abin hannu	àbín hánnùu	bracelet
’yar wuya	yár̃ wúyàa	necklace
dutsen ado	dúutsèn ádòo	bead
yari	yàríi	earring
’yan kunne	yán kúnnée	earring
shaushawa	shâusháawàa	tattoo
tsaga	tsàagáa	tattoo
jarfa	jàr̃fáa	tattoo
mayani	máyáaníi	handkerchief or rag
hankici	hánkícì	handkerchief or rag
mushuwari	múshúwàr̃íi	handkerchief or rag
tsumma	tsûmmáa	handkerchief or rag
tawul	táawùl	towel
sarbeti	sàr̃béetì	towel
matsefi	mátséefíi	comb
masarci	másár̃cíi	comb
kum	kûm	comb
fenni	fénnì	comb
buroshi	bùr̃óoshìi	brush
magogi	mágóogíi	brush
kitse	kitsèe	plait/braid
aska	áskáa	razor
reza	r̃éezàa	razor
mai	mâi	ointment
sabuli	sàabúlìi	soap
madubi	mádúubíi	mirror
zama	zámá	to live
gida	gídáa	house
ɗaki	ɗáakìi	hut
tanti	tántìi	tent
mai laima	mài láimàa	tent
fada	fáadàa	yard or court
fili	fíilíi	yard or court
ɗakin maza	ɗáakìn mázáa	men's house
girki	gírkìi	cookhouse
zaure	záurèe	meeting house
soro	sóor̃óo	meeting house
ɗaki	ɗáakìi	room
ƙofa	ƙóofàa	door or gate
iccen ƙofa	íccèn ƙóofàa	doorpost
kwaɗo	kwàaɗóo	lock
kwaɗo	kwàaɗóo	latch or door-bolt
kwaɗo	kwàaɗóo	padlock
mabuɗi	mábúuɗíi	key
taga	táagàa	window
filin ɗaki	fíilín ɗáakìi	floor
katanga	kátángáa	wall
garu	gàar̃úu	wall
murhu	múrhùu	fireplace
murhu	múrhùu	stove
bututu	búutúutúu	chimney
kwaranga	kwàr̃ángáa	ladder
gado	gádóo	bed
matashin kai	mátáashín kâi	pillow
bargo	bàr̃góo	blanket
kujera	kújèeráa	chair
tebur	téebùr̃	table
fitila	fìtílàa	lamp or torch
kendir	kéndìr̃	candle
kanta	kántàa	shelf
komi	kóomíi	trough
akala	àkálàa	trough
rufi	rúfìi	roof
jinka	jínkàa	roof
jinka	jínkáa	thatch
jijjige	jíjjígèe	ridgepole
jijjige	jíjjígèe	rafter
jijjige	jijjigèe	beam
turke	túrkèe	post or pole
katako	káatáakóo	board
baka	bàkáa	arch
maginin gida	mágìnín gídáa	mason
mason	màasôn	mason
birki	bìr̃kíi	brick
bulo	bùlôo	brick
gwaɓi	gwáaɓìi	mortar(2)
tubali	túubàlíi	adobe
sansani	sánsáníi	camp
jema	jéemàa	to tan
manomi	mánòomíi	farmer
gona	góonáa	field
lambu	làmbúu	garden
garka	gárkáa	garden
yi noma	yí nóomáa	to cultivate
danga	dángáa	fence
zana	záanáa	fence
shinge	shíngée	fence
lambatu	làmbàtûu	ditch
kwalbati	kwálbátì	ditch
gata	gátàa	ditch
gwalalo	gwálálóo	ditch
nome	nóomèe	to plough/plow
huɗa	húuɗàa	furrow
kunya	kúnyáa	furrow
haƙa	háƙàa	to dig
tona	tóonàa	to dig
shebur	shéebùr̃	spade
shebur	shéebùr̃	shovel
fel	fêl	shovel
fartanya	fár̃tányàa	hoe
garma	gàr̃máa	hoe
fok	fôk	fork(2)/pitchfork
mashari	másháaríi	rake
rato	r̃àatôo	rake
dirka	dír̃kàa	digging stick (=yamstick)
sarɓe	sárɓée	lasso
shuka	shúukàa	to sow
iri	írìi	seed
figa	fíigáa	to mow
girbe	gírbèe	to mow
cire	círèe	to mow
lauje	làujée	sickle or scythe
busa	bùusáa	to thresh
wurin busa	wúrín bùusáa	threshing-floor
girbi	gírbìi	harvest
ƙwaya	ƙwàyáa	grain
alkama	àlkámàa	wheat
sha’ur	shà'îr̃	barley
masara	másàr̃áa	maize/corn
shinkafa	shìnkáafáa	rice
ciyawa	cìyáawàa	grass
baro	báròo	hay
shuka	shúukàa	plant
shuka	shúukàa	to plant
jijiya	jíijíyàa	root
saiwa	sâiwáa	root
reshe	réeshèe	branch
ganye	gányée	leaf
fure	fùrée	flower
itace	ítàacée	tree
inabi	ínàbíi	vine
taba	táabàa	tobacco
sha taba	sháa táabàa	to smoke
lofi	lóofíi	pipe
kututture	kútúttúrèe	tree stump
gangar jiki	gàngár̃ jìkíi	tree trunk
gwafa	gwàfáa	forked branch
ɓawo	ɓáawóo	bark
ruwan bishiya	rúwán bíshíyàa	sap
giginya	gígínyàa	palm tree
goruba	gòorúbàa	palm tree
kwakwa	kwáakwàa	coconut
lemo	lèemóo	citrus fruit
ayaba	àyàbà	banana
dankali	dànkálìi	sweet potato
hatsi	hátsíi	millet or sorghum
dawa	dáawàa	millet or sorghum
dundu	dùndúu	yam
doya	dóoyàa	cassava/manioc
ƙwarya	ƙwáryáa	gourd
kabewa	kàbéewàa	pumpkin or squash
gora	góoràa	bamboo
rake	ràkée	sugar cane
naman kaza	náamàn kàazáa	mushroom
ƙaya	ƙáayàa	needle(2)
yi	yí	to do
yi	yí	to make
aiki	áikìi	work
lanƙwasa	lánƙwàsáa	to bend
karkata	kár̃kàtáa	to bend
naɗa	náɗàa	to fold
karya	káryàa	to fold
ɗaure	ɗáurèe	to tie
kwance	kwáncèe	to untie
sarka	sárkàa	chain
igiya	ígíyàa	rope
ƙulla	ƙúllàa	knot
buga	búgàa	to strike or hit or beat
doka	dòokáa	to pound
kutufo	kùtùfóo	to pound
yanke	yánkèe	to cut
sara	sàaráa	to cut down
fille	fíllèe	to chop
soka	sòokáa	to stab
wuƙa	wúƙáa	knife(2)
almakashi	àlmákàshíi	scissors or shears
gatari	gàatáríi	axe/ax
gizago	gìzàagóo	adze
karye	káryèe	to break
a karye	à kàryé	broken
faskara	fáskàráa	to split
fasa	fásàa	to split
cire	círèe	to tear
feɗe	féeɗèe	to skin
shafe	sháafèe	to rub
goge	góogèe	to rub
shafe	sháafèe	to wipe
watsa	wáatsàa	to stretch
ja	jáa (1)	to pull
shimfiɗa	shímfìɗáa	to spread out
watsa	wáatsàa	to spread out
rataya	ráatàyáa	to hang up
danna	dánnàa	to press
matsa	mátsàa	to squeeze
zub da	zúb dà	to pour
wanke	wánkèe	to wash
yi shara	yí sháaráa	to sweep
mashari	másháaríi	broom
kayan aiki	káayán áikìi	tool
kafinta	káafíntàa	carpenter
masassaƙi	másàssàƙíi	carpenter
gina	gínàa	to build
huda	húudàa	to bore
tona	tóonàa	to hollow out
zarto	zár̃tòo	saw
hama	hámàa	hammer
guduma	gùdúmàa	hammer
marto	màr̃tȏo	hammer
ƙusa	ƙúusàa	nail
gam	gâm	glue
maƙeri	máƙèeríi	blacksmith
ƙera	ƙéeràa	to forge
uwar maƙera	úwár̃ máƙéeráa	anvil
yi zubi	yí zúbìi	to cast
zinariya	zínáar̃ìyáa	gold
azurfa	ázùr̃fáa	silver
tagulla	tágùlláa	copper
jan ƙarfe	ján ƙárfèe	copper
ƙarfe	ƙárfèe	iron
darma	dár̃màa	lead
gwangwani	gwángwáníi	tin or tinplate
darma	dár̃màa	tin or tinplate
mai tukwane	mài túkwàanée	potter
yi zubi	yí zúbìi	to mould/mold
yumɓu	yúmɓúu	clay
gilashi	gìláashìi	glass
saƙa	sáaƙàa	to weave or plait/braid
kwando	kwàndóo	basket
tabarma	tàabármáa	mat
kilishi	kìlíishíi	rug
raga	ráagáa	netbag
mafici	máfícíi	fan
fifita	fíifíitáa	to fan
sassaƙa	sássàƙáa	to carve
masassaƙi	másàssàƙíi	sculptor
gunki	gúnkìi	statue
mutum-mutumi	mùtûm-mùtùmíi	statue
cizil	cízìl	chisel
maƙanƙari	máƙánƙáríi	chisel
fenti	féntì	paint
zana	záanàa	to paint
ɗiba	ɗíibàa	to draw water
yi motsi	yí mòotsíi	to move
mayar da	máyár̃ dà	to turn
waiwaya	wáiwàyáa	to turn around
ƙunsa	ƙúnsàa	to wrap
naɗe	náɗèe	to wrap
naɗa	náɗàa	to roll
faɗi	fáaɗì	to drop
murɗa	múr̃ɗàa	to twist
tashi	táashì	to rise
hau	háu	to raise or lift
ta da	táa dà	to raise or lift
faɗi	fáaɗì	to fall
ɗiga	ɗígàa	to drip
jefa	jéefàa	to throw
kama	káamàa	to catch
girgiza	gír̃gìzáa	to shake
zazzaga	zàzzágàa	to shake
kwarara	kwàráarà	to flow
malala	màláalà	to flow
nutsa	nútsàa	to sink
tsunduma	tsúndùmáa	to sink
yi lilo	yí líilòo	to float
yi iyo	yí íyóo	to swim
nutsa	nútsàa	to dive
cafa	cáfàa	to splash
tashi	táashì	to sail
tashi	táashì	to fly
busa	búusàa	to blow
hura	húuràa	to blow
rarrafa	rárràfáa	to crawl
durƙusa	dúrƙùsáa	to kneel
takura	tàakúrà	to crouch
zurara	zùráarà	to slide or slip
dira	díràa	to jump
tsallake	tsállàkée	to jump
harba	hàr̃báa	to kick
yi rawa	yí ráawáa	to dance
tafi	tàfí	to walk
yi ɗingishi	yí ɗíngíshíi	to limp
gudu	gúdù	to run
je	jée	to go
tafi	tàfí	to go
hau	háu	to go up
hau	háu	to climb
haura	háuràa	to climb
sauka	sàuká	to go down
fita	fìtá	to go out
zo	zóo	to come
dawo	dáawóo	to come back
tashi	táashì	to leave
ɓace	ɓácèe	to disappear
gudu	gúdù	to flee
bi	bí	to follow
bi	bí	to pursue
fafara	fàafáràa	to pursue
isa	ìsá	to arrive
kai	kái (2)	to arrive
kusanta	kúsàntáa	to approach
gabata	gàbáatàa	to approach
shiga	shìgá	to enter
koma	kóomàa	to go or return home
dawo	dáawóo	to go or return home
ɗauka	ɗáukàa	to carry
ɗauka	ɗáukàa	to carry in hand
ɗauka	ɗáukàa	to carry on shoulder
ɗauka	ɗáukàa	to carry on head
ɗauka	ɗáukàa	to carry under arm
kawo	káawóo	to bring
aika	àikáa	to send
gabata	gàbáatàa	to lead
tuƙa	túuƙàa	to drive
hau doki	háu dóokìi	to ride
tura	túuràa	to push
hanya	hányàa	road
turba	túrbàa	path
hanya	hányàa	path
gada	gádàa	bridge
amalanke	ámálánkée	cart or wagon
taya	táayàa	wheel
bauta	bàutáa	yoke
kangi	kángíi	yoke
jirgin ruwa	jírgín rúwáa	ship
jirgin ruwa	jírgín rúwáa	boat
jirgi	jírgíi	canoe
kwalekwale	kwàléekwàlée	canoe
gadon fitowa	gádón fítôowaa	raft
matuƙi	mátúuƙíi	oar
filafili	fílàafílíi	oar
filafili	fílàafílíi	paddle
matuƙi	mátúuƙíi	paddle
filafili	fílàafílíi	to row
matuƙi	mátúuƙíi	rudder
turke	túrkèe	mast
anga	ángàa	anchor
tashar jirgin ruwa	táshàr̃ jírgín rúwáa	port
sauka	sàuká	to land
mallaka	màllákàa	to own
ɗauka	ɗáukàa	to take
kama	káamàa	to grasp
riƙe	ríƙèe	to hold
samu	sáamùu	to get
riƙe	ríƙèe	to keep
abu	àbù	thing
ba	báa	to give
mai da	mái dà	to give back
tsare	tsárèe	to preserve
ceta	cèetáa	to rescue
rushe	rúushèe	to destroy
ɓata	ɓáatàa	to destroy
ɓata	ɓáatàa	to injure
yi wa wani rauni	yíi wà wani ràuníi	to injure
ɓarna	ɓàrnáa	to damage
nema	nèemáa	to look for
biɗa	bìɗáa	to look for
samu	sáamùu	to find
rasa	rásàa	to lose
saka	sàkaa	to let go
kuɗi	kúɗíi	money
tsabar kuɗi	tsáabàr̃ kúɗíi	coin
mai arziki	mài ár̃zìkíi	rich
tajiri	táajìr̃íi	rich
matalauci	mátàlàucíi	poor
matsiyaci	mátsìiyàacíi	poor
fakiri	fàkíir̃ìi	poor
maroƙi	máròoƙíi	beggar
marowaci	máròowàcíi	stingy
ara	àráa	to lend
ara	àráa	to borrow
bi	bí	to owe
bashi	báashìi	debt
biya	bíyáa	to pay
diwani	díiwáanìi	bill
haraji	hàr̃áajìi	tax
gandu	gándúu	tax
haya	háyàa	to hire
albashi	àlbâashíi	wages
ci riba	cí r̃íibàa	to earn
saya	sàyáa	to buy
sayar da	sáyár̃ dà	to sell
yi ciniki	yí cìníkíi	to trade or barter
fatauci	fátáucìi	to trade or barter
ɗan kasuwa	ɗán kàasúwáa	merchant
kasuwa	kàasúwáa	market
kanti	kàntíi	shop/store
kuɗi	kúɗíi	price
mai tsada	mài tsàadáa	expensive
mai araha	mài àr̃àháa	cheap
raba	rábàa	to share
auna	áunàa	to weigh
bayan	báayán	after
bayan	báayán	behind
a cikin	à cíkín	in
a	à	at
kusa da	kúsá dà	beside
ƙarƙashin	ƙàr̃ƙáshín	down
kafin	kàafín	before
a gaban	à gàbán	in front of
a cikin	à cíkín	inside
waje	wàjée	outside
ƙarƙashin	ƙàr̃ƙáshín	under
bisa	bisà	up
bisa	bísà	above
sama	sámà	above
wuri	wúríi	place
waje	wájée	place
sa	sâa (2)	to put
zauna	záunàa	to sit
kwanta	kwántàa	to lie down
tashi	táashì	to stand
zama	zámá	to remain
saura	sáuráa	remains
tara	táaràa	to gather
ɗauka	ɗáukàa	to pick up
tattara	táttàaráa	to pick up
tara	táaràa	to pile up
haɗa	háɗàa	to join
gama	gámàa (1)	to join
raba	rábàa	to separate
kasa	kásàa	to divide
raba	rábàa	to divide
buɗe	búuɗèe	to open
rufe	rúfèe	to shut
rufe	rúfèe	to cover
ɓoye	ɓóoyèe	to hide
sama	sámà	high
ƙasa	ƙásà	low
sama	sámà	top
ƙololowa	ƙólóolówáa	top
gindi	gìndíi	bottom
ƙarshe	ƙàrshée	end(1)
mai tsini	mài tsìiníi	pointed
baki	bàakíi	edge
gaɓa	gáaɓàa	edge
gefe	géefèe	side
tsakiya	tsákíyàa	middle
dama	dáamá	right(1)
hagu	hágú	left
kusa	kúsá	near
nisa	níisá	far
gabas	gábàs	east
yamma	yâmmá	west
arewa	árèewá	north
kudu	kúdù	south
girma	gírmá	to grow
auna	áunàa	to measure
gaba	gàbáa	fathom
babba	bàbbá	big
ƙarami	ƙàrámíi	small
mai tsawo	mài tsáwóo	long
dogo	dóogóo	tall
gajere	gàjéerée	short
mai faɗi	mài fáaɗíi	wide
a matse	à màtsé	narrow
mai kauri	mài káuríi	thick
ɓuɓɓukeke	ɓúɓɓúkéekèe	thick
siriri	sìir̃íir̃ìi	thin
mai zurfi	mài zúrfíi	deep
maras zurfi	máràs zúrfíi	shallow
a kwance	à kwàncé	flat
a miƙe	à mìiƙé	straight
a kantare	à kántàré	crooked
a shagiɗe	à shàagìɗé	crooked
ƙugiya	ƙúugìyáa	hook
kusurwa	kúsùrwáa	corner
kwana	kwánàa	corner
giciye	gícìyée	cross
fili	fíilíi	square
kewayayye	kèewàyáyyée	round
ƙwallo	ƙwállóo	round
gunduwa	gùndúwàa	circle
da’ira	dáa'ìr̃áa	circle
ƙwallo	ƙwállóo	ball
layi	láayìi	line
jeri	jéerìi	line
rami	ráamìi	hole
kamar	kàmár̃	similar
sake	sáakèe	to change
canja	cánjàa	to change
sifiri	sífìr̃íi	zero
ɗaya	ɗáyá	one
biyu	bíyú	two
uku	úkù	three
huɗu	húɗú	four
biyar	bìyár̃	five
shida	shídà	six
bakwai	bákwài	seven
takwas	tákwàs	eight
tara	tár̃à	nine
goma	góomà	ten
sha ɗaya	shâa ɗáyá	eleven
sha biyu	shâa bíyú	twelve
sha biyar	shâa bìyár̃	fifteen
ashirin	àshìr̃ín	twenty
ɗari	ɗàríi	a hundred
dubu	dúbúu	a thousand
ƙirga	ƙírgàa	to count
duka	dúkà	all
yawa	yáwàa	many
kuma	kúmáa	more
kaɗan	kàɗán	few
isa	ìsá	enough
wasu	wású	some
yawa	yáwàa	crowd
a cike	à cìké	full
emti	émtì	empty
wofi	wòofíi	empty
kashi	káshìi	part
gutsure	gútsúrèe	piece
rabi	rábìi	half
kawai	káwài	only
kaɗai	káɗái	only
kaɗai	káɗái	alone
na farko	ná fárkóo	first
na ƙarshe	ná ƙàrshée	last
na biyu	ná bíyú	second
tagwaye	tágwàayée	pair
sau biyu	sàu bíyú	twice/two times
na uku	ná úkù	third
sau uku	sàu úkù	three times
lokaci	lóokàcíi	time
sa’a	sáa'àa	time
sheƙara	shèeƙáràa	age
sabo	sáabóo	new
yaro	yáaròo	young
tsoho	tsóohóo	old
da wuri	dà wúríi	early
a makare	à màkàré	late
yanzu	yànzú	now
yanzu-yanzu	yànzú-yànzú	immediately
sauri	sáuríi	fast
maza	mázá	fast
sannu-sannu	sànnú-sànnú	slow
yi hanzari	yí hánzáríi	to hurry
makara	màkárà	to be late
fara	fáaràa	to begin
farko	fárkóo	beginning
daɗe	dáɗèe	to last
jima	jímàa	to last
ƙarshe	ƙàrshée	end(2)
gama	gámàa (2)	to finish
tsaya	tsáyàa	to cease
a shirye	à shìryé	ready
kullum	kúllúm	always
sau da yawa	sàu dà yáwàa	often
lokaci-lokaci	lóokàcí-lóokàcí	sometimes
jim kaɗan	jìm kàɗán	soon
da	dâa	for a long time
abada	àbàdá	never
kuma	kúmáa	again
rana	ráanáa	day(1)
rana	ráanáa	day(2)
kwana	kwáanáa	day(2)
dare	dárée	night
alfijir	àlfíjìr̃	dawn
jijjifi	jìjjífíi	dawn
safe	sáafée	morning
rana tsaka	ráanáa tsákàa	midday
da yamma	dà yâmmá	afternoon
maraice	màràicée	evening
yau	yâu	today
gobe	gòobé	tomorrow
jibi	jíibí	day after tomorrow
jiya	jíyà	yesterday
shekaranjiya	shéekáránjíyà	day before yesterday
ƙarfe	ƙárfèe	hour
awa	áwàa	hour
agogo	àgóogó	clock
mako	máakòo	week
sati	sáatíi	week
Lahadi	Láhádì	Sunday
Litinun	Lìtìnîn	Monday
Talata	Tàláatà	Tuesday
Laraba (Niger); Laraba (Standard, Nigeria)	Láar~ábà (Niger); Làar~àbá (Standard, Nigeria)	Wednesday
alhamus	Àlhàmîs	Thursday
Jumma’a	Júmmá’àa	Friday
asabar	Àsábàr̃	Saturday
sati	sáatìi	Saturday
subdi	súbdìi	Saturday
wata	wátàa	month
sheƙara, shekara	shèeƙáràa, shèekáràa	year
hunturu	hùntúur̃ùu	winter
mai ɗari	mài ɗáaríi	winter
rani	ráaníi	spring(2)
rani	ráaníi	summer
kaka	kàakáa (2)	autumn/fall
fasali	fásàlíi	season
lokaci	lóokàcíi	season
ji	jí	to smell(1)
sheƙa	shèeƙáa (2)	to sniff
shinshina	shínshìnáa	to sniff
sansana	sánsànáa	to sniff
ji	jí	to smell(2)
mai ƙanshi	mài ƙánshíi	fragrant
mai wari	mài wáaríi	stinking
ɗanɗana	ɗánɗànáa	to taste
mai zaƙi	mài záaƙíi	sweet
mai daɗi	mài dáaɗíi	sweet
mai gishiri	mài gíshír̃íi	salty
mai zartsi	mài zártsíi	salty
mai ɗaci	mài ɗáacíi	bitter
mai tsami	mài tsáamíi	sour
ji	jí	to hear
ji	jí	to listen
saurara	sáuràaráa	to listen
ƙara	ƙáaráa	sound or noise
mai ƙara	mài ƙáaráa	loud
shiru	shírúu	quiet
mai natsuwa	mài nàtsúwáa	quiet
gani	gáníi	to see
duba	dúubàa	to look
kalla	kàlláa	to look
nuna	núunàa	to show
yi walƙiya	yí wàlƙíyáa	to shine
ƙyalƙyala	ƙyálƙyàláa	to shine
mai haske	mài háskée	bright
launi	láunìi	colour/color
iri	írìi	colour/color
kala	kálàa	colour/color
mai haske	mài háskée	light(2)
mai duhu	mài dúhúu	dark
fari	fáríi	white
baƙi	báƙíi	black
ja	jáa (2)	red
shuɗi	shúuɗìi	blue
tsanwa	tsánwáa	green
kore	kóor̃èe	green
rawaya	ràawáyàa	yellow
taɓa	táɓàa	to touch
tsunkula	tsúnkùláa	to pinch
ji	jí	to feel
mai tauri	mài táuríi	hard
mai laushi	mài láushíi	soft
mai kaushi	mài káushíi	rough(1)
mai santsi	mài sántsíi	smooth
mai kaifi	mài káifíi	sharp
dakusa	dáakùsáa	blunt
mai nauyi	mài náuyíi	heavy
maras nauyi	máràs náuyíi	light(1)
mai laima	mài láimàa	wet
a bushe	à bùushé	dry
mai zafi	mài záafíi	hot
mai ɗimi	mài ɗìmíi	warm
mai sanyi	mài sányíi	cold
mai ɗari	mài ɗáaríi	cold
mai tsabta	mài tsábtàa	clean
mai dauɗa	mài dáuɗàa	dirty
duƙunƙune	dúƙúnƙùnée	wrinkled
rai	râi	soul or spirit
yi mamaki	yí màamáakìi	surprised or astonished
sa’a	sáa'àa	good luck
rashin sa’a	ráshìn sáa'àa	bad luck
yi murna	yí múr̃nàa	happy
dariya	dàaríyáa	to laugh
yi murmushi	yí mùr̃múshíi	to smile
yi wasa	yí wàasáa	to play
so	sôo	to love
yi ƙauna	yí ƙàunáa	to love
sumbata	súmbàtáa	to kiss
runguma	rùngúmàa	to embrace
ciwo	cíiwòo	pain
ciwo	cíiwòo	grief
baƙin ciki	báƙín cíkìi	grief
tsoro	tsòoróo	anxiety
juyayi	jùuyàayíi	anxiety
tuba	túubá	to regret or be sorry
junƙai	jînƙái	pity
kuka	kúuká	to cry
hawaye	háwàayée	tear
yi gunaguni	yí gùnàagúníi	to groan
tsana	tsànáa	to hate
fushi	fúshíi	anger
kishi	kíishìi	envy or jealousy
kunya	kúnyàa	shame
yi taƙama	yí tàaƙámáa	proud
ƙalubalanta	ƙàalùubàlántàa	to dare
jarumi	jáar̃ùmíi	brave
tsoro	tsòoróo	fear
haɗari	háɗàr̃íi	danger
so	sóo	to want
zaɓa	zàaɓáa	to choose
yi fata	yí fáatáa	to hope
amintacce	àmìntáccée	faithful
na gaskiya	ná gáskíyáa	TRUE
yi ƙarya	yí ƙáryáa	to lie(2)
munafunci	múnáafúncìi	deceit
yafe	yáafèe	to forgive
mai daɗi	mài dáaɗíi	good
mai kyau	mài kyâu	good
mugu	múugùu	bad
ba kyau	bâa kyâu	bad
daidai	dáidái	right(2)
barbai	bàrbái	wrong
ba daidai ba ne	bàa dáidái bá nèe	wrong
kuskure	kúskúrèe	fault
laifi	lâifíi	fault
kuskure	kúskúrèe	mistake
laifi	lâifíi	mistake
laifi	lâifíi	blame
yaba	yàbáa	praise
mai kyau	mài kyâu	beautiful
mai muni	mài múunìi	ugly
mai maƙo	mài máƙòo	greedy
mai hankali	mài hánkàlíi	clever
mai wayo	mài wàayóo	clever
ra’ayi	r̃á’àyíi	mind
yi tunani	yí tùnàaníi	to think(1)
yi tsammani	yí tsàmmáaníi	to think(2)
zata	zàtáa	to believe
gane	gáanèe	to understand
fahimta	fàhímtàa	to understand
sani	sánìi	to know
cita	cìitáa	to guess
kwaikwaya	kwàikwáyàa	to imitate
yi alama	yí àláamàa	to seem
dabara	dàbáar̃àa	idea
ra’ayi	r̃á’àyíi	idea
masani	másàníi	wise
dattijo	dáttíijòo	wise
wawa	wáawáa	stupid
mahaukaci	máhàukàcíi	mad
koya	kòoyáa	to learn
karanta	kár̃àntáa	to study
yi nazari	yí názàr̃íi	to study
koyar da	kóoyár̃ dà	to teach
ɗalibi	ɗáalìbíi	pupil
malami	máalàmíi	teacher
makaranta	mákár̃ántáa	school
tunàa	túnàa	to remember
mânta	mântáa	to forget
garau	gáráu	clear
ɓoyayye	ɓòoyáyyée	obscure
mai duhu	mài dúhùu	obscure
na asiri	ná àsíir̃íi	secret
tabbat	tábbàt	certain
bayyana	báyyànáa	to explain
manufa	mánúfáa	intention
buri	búurìi	intention
dalili	dàlíilìi	cause
shakka	shákkàa	doubt
tuhumta	tùhúmtàa	to suspect
ci amana	cí àmáanàa	to betray
buƙata	bùƙáatàa	need or necessity
mai sauƙi	mài sáuƙíi	easy
mai wuya	mài wùyáa	difficult
gwada	gwádàa	to try
jarraba	jár̃r̃àbáa	to try
haka	hákà	manner
salo	sálóo	manner
kuma	kúmáa	and
da	dà	and
saboda	sábòodà	because
in	ín	if
ko	kóo	or
i	íi	yes
na’am	ná’àm	yes
a’a	áa'àa	no
yaya	yàayàa	how?
nawa	náwà	how many?
nawa	náwà	how much?
me	mèe	what?
yaushe	yàushè	when?
ina	ìnaa	where?
wane	wànè	which?
wa	wàa	who?
don me	dón mèe	why?
murya	múryàa	voice
rera waƙa	réerà wáaƙàa	to sing
yi ihu	yí íihùu	to shout
yi ƙara	yí ƙáaráa	to shout
raɗa	ráɗàa	to whisper
raɗa	ráɗàa	to mumble
gunguni	gùngùníi	to mumble
yi fito	yí fíitòo	to whistle
yi ƙara	yí ƙáaráa	to shriek
yi ƙugi	yí ƙúugíi	to howl
yi magana	yí màgánàa	to speak or talk
i’ina	ì’ìnáa	to stutter or stammer
ce	cêe	to say
faɗi	fáɗìi	to say
gaya	gáyàa	to tell
jawabi	jàwáabìi	speech
yi shiru	yí shírúu	to be silent
harshe	hárshèe	language
kalma	kálmàa	word
suna	súunáa	name
tambaya	tàmbáyàa	to ask(1)
amsa	ámsàa	to answer
ba da jawabi	báa dà jàwáabìi	to answer
yarda	yàr̃dá	to admit
amince	ámìncée	to admit
tuba	túubá	to admit
ƙi	ƙí	to deny
musunta	músùntáa	to deny
tambaya	tàmbáyàa	to ask(2)
yi alkawari	yí àlkáwár̃ìi	to promise
ƙi	ƙí	to refuse
hana	hánàa	to forbid
yi tsawa	yí tsáawáa	to scold
kira	kíráa	to call(1)
kira	kíráa	to call(2)
sanar da	sánár̃ dà	to announce
yi burga	yí bùr̃gáa	to threaten
yi cika baki	yí cìkà bàakíi	to boast
rubuta	r̃úbùutáa	to write
karanta	kár̃àntáa	to read
takarda	tákàr̃dáa	paper
alƙalami	àlƙálàmíi	pen
littafi	líttáafìi	book
sha’iri	sháa’ìr̃íi	poet
mawaƙi	máwàaƙíi	poet
sarewa	sàareewàa	flute
sarewa	sàréewàa	flute
ganga	gàngáa	drum
ƙaho	ƙàhóo	horn or trumpet
caki	cákìi	rattle
ƙasa	ƙásáa	country
gida	gídáa	native country
gari	gàríi	town
birni	bír̃níi	town
ƙauye	ƙáuyèe	village
iyaka	íyàakáa	boundary
jama’a	jàmá'àa	people
mutane	mútàanée	people
kabila	kàbíilàa	clan
sarki	sárkíi	chieftain
sanda	sàndáa	walking stick
mallaka	màllákàa	to rule or govern
sarki	sárkíi	king
sarauniya	sàráunìyáa	queen
adali	áadàlíi	noble
ɗan ƙasa	ɗán ƙásáa	citizen
mai gida	mài gídáa	master
bawa	báawàa	slave
bara	báràa	servant
ƴanta	ƴântaa	to liberate
umurta	ùmúr̃tàa	to command or order
yi oda	yí óodàa	to command or order
bi umurni	bí ùmùr̃níi	to obey
bauta	bâutáa	to obey
yarje	yár̃jèe	to permit
amince	ámìncée	to permit
aboki	àbóokíi	friend
amini	àmíinìi	friend
maƙiyi	máƙìyíi	enemy
maƙwabci	máƙwàbcíi	neighbour
baƙo	bàaƙóo	stranger
baƙo	bàaƙóo	guest
gayyata	gàyyatàa	to invite
baƙo	bàaƙóo	host
taimaka	tàimákàa	to help
hana	hánàa	to prevent
al’ada	àl'áadàa	custom
faɗa	fáɗàa	quarrel
maƙarƙashiya	máƙár̃ƙáshìyáa	plot
sadu	sàadú	to meet
karuwa	káar̃ùwà	prostitute
yi faɗa	yí fáɗàa	to fight
yaƙi	yáaƙìi	war or battle
zaman lafiya	zámán láafíyàa	peace
runduna	rúndúnàa	army
soja	sóojàa	soldier
makami	mákáamíi	weapons
kulki	kúlkíi	club
majajjawa	májájjáawaa	sling
baka	bàkáa	bow
kibiya	kíbíyàa	arrow
mashi	máashìi	spear
takobi	tákòobíi	sword
bindiga	bíndígàa	gun
sulke	súlkée	armour
hular kwano	hùulár̃ kwáanòo	helmet
buke	búukèe	helmet
garkuwa	gàrkúwáa	shield
garu	gàar̃úu	fortress
hasumiya	hàsúumíyàa	tower
nasara	násár̃àa	victory
kaye	káayèe	defeat
kai hari	kái hárìi	attack
kare	káarèe	to defend
tsere	tséerèe	to retreat
gudu	gúdù	to retreat
ja baya	jáa báayáa	to retreat
ba da kai	báa dà kâi	to surrender
kamamme	kàamámmée	captive or prisoner
fursuna	fúr̃súnàa	captive or prisoner
gadi	gáadìi	guard
ganima	gàníimàa	booty
fako	fàkóo	ambush
kwanto	kwántóo	ambush
masunci	másùncíi	fisherman
fatsa	fátsáa	fishhook
murimuri	múrímúríi	fishing line
homa	hóomáa	fishnet
taru	táarúu	fishnet
ƙoto	ƙóotóo	bait
farauta	fàráutàa	to hunt
buga	búgàa	to shoot
harba	hàrbáa	to shoot
jefa	jèefáa	to shoot
yi kuskure	yí kúskúrèe	to miss
rasa	rásàa	to miss
tarko	tárkòo	trap
kama da tarko	káamàa dà tárkòo	to trap
shari’a	shàr̃i'àa	law
fadar alƙali	fáadàr̃ àlƙáalíi	court
kotu	kóotù	court
yanke hunkunci	yánkè húnkúncìi	to adjudicate
hunkunci	húnkúncìi	judgment
alƙali	àlƙáalíi	judge
juju	júujù	judge
joji	jóojìi	judge
mai kai ƙara	mài kái ƙáaráa	plaintiff
wanda aka gurfana	wândà ákà gúr̃fànáa	defendant
shaida	shâidáa	witness
rantse	rántsèe	to swear
rantsuwa	rántsúwáa	oath
kai ƙara	kái ƙáaráa	to accuse
tuhumta	túhùmtáa	to accuse
hukumta	hùkúmtàa	to condemn
tabbatar da laifi	tábbátár̃ dà lâifíi	to convict
samu da laifi	sáamùu dà lâifíi	to convict
saka	sàkáa	to acquit
mai laifi	mài lâifíi	guilty
maras laifi	máràs lâifíi	innocent
horo	hòoróo	penalty or punishment
hukunci	húkúncìi	penalty or punishment
tara	tàaráa	fine
kurkuku	kùr̃kúkùu	prison
kaso	kásòo	prison
kisan kai	kísàn kâi	murder
zina	zìnáa	adultery
fyaɗe	fyàaɗée	rape
ɓata	ɓáatàa	rape
wuta	wútáa	arson
shaidar zur	sháidàr̃ zûr̃	perjury
sata	sàatáa	to steal
ɓarawo	ɓàráawòo	thief
adini	àdíinìi	religion
Allah	Allàh	god
coci	cóocìi	temple
coci	cóocì	church
masallaci	másálláacíi	mosque
sadaukarwa	sádáukâr̃wáa	sacrifice
yi ibada	yí ìbáadàa	to worship
bauta	bâutáa	to worship
yi salla	yí sállàa	to pray
yi addu’a	yí àddú'àa	to pray
fada	fàadáa	priest
mai tsarki	mài tsárkíi	holy
yi wa’azi	yí wá'àzíi	to preach
albarkata	àlbár̃kàtáa	to bless
yi tir	yí tír̃	to curse
tsine wa	tsíinèe wà	to curse
yi azumi	yí ázùmíi	to fast
sama	sámà	heaven
samaniya	sàmáanìyáa	heaven
wutan jahannama	wútán jàhánnàmàa	hell
shaiɗan	shàiɗán	demon
gunki	gúnkìi	idol
maita	mâitáa	magic
maye	máayèe	sorcerer or witch
aljana	àljánáa	fairy or elf
fatalwa	fàtálwáa	ghost
ishara	ìsháar̃àa	omen
kaciya	kàcíyàa	circumcision
rediyo	r̃éedíyòo	radio
talabijin	tálàbíjìn	television
waya	wáyàa	telephone
tarho	tàr̃hôo	telephone
keke	kèekée	bicycle
dokin ƙarfe	dóokìn ƙárfèe	bicycle
basukur	báasúkùr̃	bicycle
babur	bàabúr̃	motorcycle
moto	mòotôo	motorcycle
mota	móotàa	car
bas	bâs	bus
jirgin ƙasa	jírgín ƙásà	train
jirgin sama	jírgín sámàa	airplane
lantarki	làntár̃kìi	electricity
batir	báatìr̃	battery
ja birki	jáa bír̃kìi	to brake
injin	ínjìn	motor
inji	ínjìi	machine
man fetur	mân féetùr̃	petroleum
asibiti	ásìbítì	hospital
mai jiyya	mài jíyyàa	nurse
ƙwayar magani	ƙwàayár̃ máagàníi	pill or tablet
allura	àllúur̃àa	injection
madubi	mádúubíi	spectacles/glasses
tabarau	tàbàráu	spectacles/glasses
luleti	lùuléetì	spectacles/glasses
gwamnati	gwámnátì	government
shugaba	shùugàbáa	president
farzidan	fàr̃zìdân	president
minista	mínístà	minister
ɗan sanda	ɗán sàndáa	police
lasin	láasìn	driver's license
farmui	fàr̃mîi	driver's license
lambar mota	lámbàr̃ móotàa	license plate
takardar haihuwa	tákàr̃dár̃ háihùwáa	birth certificate
laifi	lâifíi	crime
la’ana	là’ánàa	crime
zaɓe	zàaɓée	election
adireshi	àdìr̃éeshìi	address
lamba	lámbàa	number
titi	tíitìi	street
hanya	hányàa	street
gidan waya	gídán wáyàa	post/mail
kan sarki	kân sárkíi	postage stamp
wasiƙa	wàsíiƙàa	letter
katin gaisuwa	káatìn gáisúwáa	postcard
banki	bánkìi	bank
kan famfo	kân fámfòo	tap/faucet
bayan gida	báayán gídáa	toilet
katifa	kàtíifàa	mattress
gwangwani	gwángwáníi	tin/can
ƙusa	ƙúusàa	screw
bus	bîs	screw
sukundireba	sùkùndìr̃éebàa	screwdriver
turnabus	tùr̃nàbîs	screwdriver
kwalba	kwálbaa	bottle
alewa	àléewàa	candy/sweets
bambo	bàmbô	candy/sweets
roba	r̃óobàa	plastic
bom	bôm	bomb
ma’aikata	má’áikátáa	workshop
taba	táabàa	cigarette
jarida	jàr̃íidàa	newspaper
kalenda	kàléndà	calendar
fum	fîm	film/movie
kiɗa	kíɗàa	music
waƙa	wáaƙàa	song
shayi	sháayìi	tea
kofi	kóofìi	coffee
gahawa	gàháawàa	coffee
kafe	kàfê	coffee
zama	zámá	to become
ban da	bán dà	without
da	dà	with
ta	tá	through
ba.....ba	bà.....bá	not
wannan	wánnàn	this
wancan	wáncàn	that
nan	nân	here
can	cân	there
dabam	dàbám	other
mai zuwa	mài zúwàa	next
duk ɗaya	dúk ɗáyá	same
babu kome	báabù kóomée	nothing

Short list

Turanci	Harshen Hausa
bird	tsuntsu
dog	kare
louse	kwarkwa
snake	maciji
worm	tsutsa
tree	itace
forest	ƙungurmin daji
stick	sanda
fruit	’ya’yan itace
seed	iri
leaf	ganye
root	saiwa
bark	ɓawon itace
flower	fure
grass	ciyawa
rope	igiya
skin	fata
meat	nama
blood	jini
bone	ƙashi
fat (noun)	ƙiba, mai
egg	ƙwai
horn	ƙaho
tail	wutsiya
feather	gashin tsuntsu
hair	suma
head	kai
ear	kunne
eye	ido
nose	hanci
mouth	baki
tooth	haƙori
tongue	harshe
fingernail	farce
foot	ƙafa
leg	ƙafa
knee	gwiwa
hand	hannu
wing	fiffike
belly	ciki
guts	hanji
neck	wuya
back	baya
breast	nono, ƙirji
heart	zuciya
liver	hanta
sun	rana
moon	wata
star	tauraro
water	ruwa
rain	ruwan sama
river	kogi
lake	tabki
sea	teku
salt	gishiri
stone	dutse
sand	rairayi
dust	ƙurar ƙasa
earth	kasa
cloud	gajimare
fog	hazo
sky	sama
wind	iska
snow	ƙanƙara
ice	ayis, galas
smoke	hayaƙi
fire	wuta
ash	toka
road	haniya
mountain	babban dutse

Manazarta

1. https://ha.wikipedia.org/wiki/User:Sabon_Harshe/%C6%98amus